GraafsewegBossmann53-09-09

<- Back | Index | Next >;

GraafsewegBossmann53-09-09.jpg

Graafseweg 386, Bossmann (oorspronkelijk huis verdwenen)

fotovergelijking vroeger en nu

Weet u wellicht meer te vertellen over de hier getoonde foto of kent u een leuke anecdote? REAGEER, we zijn benieuwd naar uw verhaal en plaatsen uw reactie op deze pagina.

Reactie 1:

Cees de Vos, 04-09-2008: ”Loop jij even snel naar de bakker!” - De Jaren veertig...

De vele hongerige mondjes van de vosjes verorberden elke dag een groot aantal botterhemmekes. Als de broodbezorger de heer Kouwenberg - moge hij rusten in vrede…! - van de coöperatie met zijn driewielige bakkersfiets waarop een houten gepolitoerde bak met aan weerzijde twee kleppen om bij de inhoud te komen zich meldde, werden er in mijn geheugen in de loop van de morgen zo'n vijf á zes broden afgeleverd aan huize C.N. de Vos. De broodbezorger had aan het adres Hatertscheveldweg nr. 504 een goede afnemer. 
Ergens in een van mijn verhalen memoreerde ik er aan; de schelmenstreek die onze 'trouwe broodbezorger' met regelmaat hanteerde tijdens zijn broodfoerage aan de familie de Vos. Na zijn dagdienst bleven er bij tijd en wijle broden over die meneer opwarmde om deze als vers de volgende dag weer aan de man/vrouw te brengen. “Het Vossennest met zijn elf spruiten kwam daarvoor in aanmerking, zij merkten dat niet, aten het toch wel op…!” Het moet de man vele malen gelukt zijn om ons oud brood te leveren wat voor de prijs van vers moest door gaan. Hij hield er zo een aardig extra centje voor de kermis aan over. 
Ik weet niet hoe ons mam het in de gaten kreeg; maar op een dag vond ze het genoeg, was de maat vol. De man werd de wacht aangezegd met: “Vanaf nu krijg ik van u net als ieder ander elke dag vers brood, zo niet, blijft deze deur vanaf nu voor u gesloten en ga ik op zoek naar een andere leverancier!” De man voelde zich betrapt en beloofde beterschap. Of hij zich verder aan de afspraak gehouden heeft meldt de geschiedenis niet…?
Het kwam nog al eens voor dat in de vroege ochtend voor het ter scholen gaan er tóch nog te weinig brood was en diende er snel ‘een mik' gehaald bij de warme bakker Bossman aan de Graafscheweg. *Mam probeerde dit zo veel mogelijk te voorkomen daar de ‘warme bakker' aanmerkelijk duurder was dan de broodbezorger van de coöperatie. Het loopje naar bakker Bossmann liep over de toen geheten Spadestraat (nu de Leo de XIII straat) langs de groenten en aardappelvelden van de heer van Dreumel, verder via een wat kronkelig smal in de loop der jaren verhard zandpaadje vlak langs de spoordijk eindigend aan het eind ‘met een stukje omhoog' bij het Viaduct aan de ‘Weg door Jonkerbosch'. Bij de V-splitsing voorbij het Viaduct ging je dan linksaf richting de Graafscheweg. De bakkerswinkel van Bossmann bevond zich licht verscholen achter lindebomen schuin aan de overkant van de Graafscheweg. Op de foto mogelijk het huis rechts van het hoofd van de gebrilde jongen met de fiets. Het was een luxe banketwinkel waar de vele lekkernijen als taartjes, koekjes, tompoezen en ander lekkers je verleidelijk toelachte. Helaas kwam je enkel voor een brood….!
Tijdens de Hoogfeestdagen Kerst en Pasen fabriceerde ons mam eigen brood: heerlijke ‘reuze' boterbrood en een krentenmik. Bakker Bossmann droeg zorg dat mama's specialiteit tegen een zacht prijsje gebakken werd in hun oven. Bijzonder aardige mensen waren het.
Bij de sympathieke bloemist Klaassen konden we terecht voor een bloemetje of plant. 
De broeierigheid in de kassen voelde altijd aangenaam spannend aan. 
‘Snippert de Veldwachter'; daar kon je beter niet te veel over de vloer komen, dit heerschap had de reputatie danig op zijn strepen te staan. Bloedstreng was hij. Alom gevreesd in de buurt…!
In de speeltuin van restaurant “Weltevreden” aan de Graafscheweg stonden een groot aantal fruitbomen waaronder appels, peren en pruimen. Gedurende de ‘speeltijd' werden er door de grotere kinderen sluiks appeltjes, peertjes of pruimpjes van de fruitbomen geplukt om de vruchten vervolgens ongezien in de ‘geheime onderruimte' van de kienderwagen te verstoppen. Bij vertrek naar huis lag de baby met z'n speentje in het muleke als dekmantel op de gesnaaide buit. Met een uitgestreken gezicht en ‘een wagen vol geladen' met vers sappig fruit voor een aantal dagen, namen wij vuskes ‘netjes afscheid…!' van de heer Hijsen met de kreet: “Tot een volgende keer maar weer, meneer!” Tja, die vosjes, die hadden me toch streken…! 

Voor de vuist weg “uit het blote hoofd” opgetekende plattegrond van de omgeving van het Spoorviaduct aan de Weg door Jonkerbosch in Nijmegen in de jaren '40. Schaal n.v.t…!!

Foto brug; zie ook hier

Reactie 2:

Johan van Uden: 09-09-2008: Een heel mooi verhaal en dat je dat allemaal nog weet, heel knap. Cees dat pompstation van Caltex daar kwam ik met mijn broer André heel vaak, een neef van ons werkte daar. We hebben daar veel gewerkt, helpen met tanken ramen schoon maken en zo. Cees in mijn tijd was dat een restaurant van de familie Fluit en tegenover dat tankstation was een garage van Merkus, die reden mensen naar fabrieken. Naast bakkerij Bossmann was een autohandelaar Jan de Crommert, hij was toen de rijkste man van Nijmegen en jaren later is hij een zwerver geworden. Ik heb er als jongen op woensdag gewerkt, het was voor mij een leuke mooie tijd. De foto's van die tijd zijn mooi. Ook om die verhalen te lezen, dan schieten er bij mijn ook veel dingen van vroeger te binnen. De tijd van de fam Fluit was denk ik de jaren 55-56, toen woonde wij op de Goffert. (Landhuis Heydepark). Een eindje dieper in de Dennenstraat stond een klooster waar nonnen woonden, zij gaven les in Hatert. Zij werden met de paard en wagen van de bakkerij Tromp van Hatert naar de Graafseweg gebracht.

Reactie 3:

Mary Poorts/Hacken, 14-09-2008: Als nicht van Cees de Vos vond ik het heel leuk om het verhaal over bakker Bossmann te lezen. Ik kan mij de bakkerswinkel van Bossmann aan de Graafscheweg goed herinneren. Wij woonden net als Cees de Vos aan de Hatertscheveldweg in een hoekhuis met nr. 436. Ook weet ik nog dat de moeder van Cees, tante Leen, bij ons kwam om deeg te maken. Onze moeders hadden in de keuken dan de grootste lol, vooral als het deeg flink door elkaar 'gegooid' moest worden. Ze riepen dan iets in het Duits, dat klonk als: ”Hier, kriegst du noch einer.....!” Deze Duitse kreet kwam spontaan naar boven tijdens het kneden. Ze zijn beiden geboren in het stadje Meidrich bij Duisburg en als jonge meisjes met het hele gezin omstreeks 1918 naar Holland verhuisd. Ook tante Mientje, hun halfzusje, gebruikte deze kreet als ze brood ging bakken. Als het deeg goed gerezen was, ging het - van de naam voorzien - in een theedoek naar de bakker. Mijn moeder had twee grote fietstassen, daar kon het allemaal goed in. Nadat bakker Bossmann er niet meer was, of mogelijk gestopt…, nam bakker Bedeaux aan de Hatertscheveldweg 237 schuin tegenover Opoe van Ottele/Schröder de taak over om van het deeg een mooi brood te bakken. Opoe woonde op nr. 236. Ik vond het altijd heel spannend als we de gebakken broden ophaalden. Supergroot waren ze. Tante Mientje had hetzelfde recept van Opoe overgenomen en bakte zelf. Maar…. het brood dat uit de oven van de ‘echte bakker' kwam was eigenlijk toch het allerlekkerst!

Reactie 4:

Ton Giesen, 17-09-2008: Bedoelt Cees de Vos de speeltuin van Hotel-restaurant Welgelegen aan de Graafseweg dat in 1976 is afgebroken?

Reactie 5:

Cees de Vos, 19-09-2008: Dag heer Ton Giesen, Zo te lezen had ik niet helemaal de juiste naam te pakken, hoewel ik er wel dicht bij zat: " WELGELEGEN". ( Ik schreef Weltevreden ...) Ook de naam van de heer Heijsen klopte niet helemaal. Het zij mij vergeven stel ik maar vast. ( Ik schreef Hijsen...) Het zou leuk zijn als ook u, of een uwer familieleden een verhaal/anekdote opdiepte uit het verleden aangaande de speeltuin van heer Heijsen dan wel over bakker Bossman aan de toen geheten Graafscheweg...?
Groetjes en dank voor uw rectificatie.

Reactie 6:

Theo van Kraaij, 21-09-2008: Een mooi verhaal van Cees Vos.
Ik wil hierop nog wat aanvullen.
Bossmann was niet alleen een bakkerij. Naast broodverkoop was er ook een levensmiddelenhandel. Aan de Dennenstraat (schuin tegenover de kerk) was ook een bakkerij en levensmiddelenhandel gevestigd van een broer van de heer Bossmann.
De speeltuin genoemd in het verhaal was niet gelegen bij het cafe-restaurant 'Welgelegen' (op de hoek van de Graafseweg/Dennenstraat) maar behoorde bij het cafe-restaurant-hotel 'Sint-Teunismolen'. Dit horacabedrijf werd destijds gerund door de familie Fluit en grensde direct aan het pand van bakkerij Bossmann. Op de foto is dit te zien, de terrasstoelen zijn bezet.
Tussen de Sint Teunismolen en het pand Welgelegen stond nog een grote witte villa van de familie Brouwers, deze villa is te zien op de foto bij reactie 1.
Op de tekening bij het verhaal van Cees Vos ontbreekt de St. Teunismolenweg. Deze ging schuin tegenover de pand van bakkerij Bossmann het spoor over en liep in de richting van het Maaswaalkanaal.

Reactie 7:

Cees de Vos, 23-09-2008: Heer, Theo van Kraaij,
Hartelijk dank voor uw reactie op mijn verhaal "Bakker Bossmann". Bij het horen van de naam "Sint -Teunismolen" ging bij mij een lichtje op. Zo ook in mijn familie. Dit alles ligt ook zo diep in het verleden. "De 'Sint Teunismolen' stond tot in 1929 op de hoek van de Graafseweg en de Muldersweg", lees ik op de site van Noviomagus. Ik neem van u aan heer van Kraaij dat de speeltuin gekoppeld was aan het restaurant Sint Teunismolen met als uitbater de familie Fluit en niet aan het restaurant "Welgelegen" van de heer Heijsen. Men kan niet alles weten/onthouden: twee ( en meer....) weten meer dan een...! Dat het grensde aan bakkerij Bossman is volgens u te zien aan de terrasstoelen op de foto van bakker Bossmann aan de Graafscheweg nr. 386. Ik neem het allemaal van u over heer van Kraaij zijnde (neem ik aan...) een continu woonachtig bewoner van de Keizer Karel Stad Nijmegen. Ik verliet deze stad voor altijd op 01 december 1957. Na die datum ben ik niet of nauwelijks meer in de omgeving van bakker Bossman geweest. De tekening heb ik uit mijn blote hoofd zittend aan mijn bureau gedurende ± twee uur handmatig getekend. De Sint Teunismolenweg lopend schuin tegenover bakker Bosmann over het spoor heb ik wel aangegeven: voor zover ik me dat herinner wel te verstaan...! Mogelijk dat er nog een weg liep richting "Het Maas en Waal Kanaal". Met behulp van mijn schets kunt u dat mogelijk invullen....? Aardig te weten dat de grote witte villa, te zien op de foto vanaf het viaduct, nu ook 'boven water' is met als eigenaar de familie Brouwers. Leuk....! 
Als ik de foto van het viaduct goed bekijk en de afbeelding van bakker Bossmann er naast leg zie ik nu bakkerij Bossman direct links van het hoofd van brillenjongen....?

(Red.: meer info over restaurant de St. Teunismolen hier)

Reactie 8:

Chris de Reus, 27-09-2008: Bij de interessante uitwisselingen met betrekking tot bakkerij Bossmann (Cees de Vos) kan nog een opmerkelijk feit worden vermeld in zake de Sint Teunismolenweg. De Duitsers hadden in de oorlogsjaren nabij deze weg in de spoorlijn een aftakking gemaakt en lieten deze links afbuigen, richting zuiden. Het doel van deze aftakking zal wel op het vlak van munitieaanvoer -afvoer hebben gelegen. De aftakking is rap na de oorlog weer ongedaan gemaakt. 
Misschien weet Cees zich, als er opnieuw een lichtje opgaat, nog te herinneren waar dat Duitse lijntje eigenlijk naar 
toe ging en wat het doel ervan was. In de stortplaats, die treffend door Cees op zijn tekening is aangegeven, stond in maart 1945 zo'n 80cm water. Er dreef enorm veel troep in en met name een hele vracht rotte aardappelen zorgde voor een penetrant luchtje. Wij konden nochtans de verleiding niet weerstaan om daar te gaan 'vlotten' op een stel met 'Engels draad' aan elkaar gebonden jerrycans. Het zal niet moeilijk zijn te raden wat er gebeurde..., ik duikelde van het vlot af en stond tot ruim boven mijn middel in de vieze blubber. De restanten sneeuw van de voorbije zeer strenge winter lag aan de kanten van de weg nog weg te kwijnen.

Reactie 9:

Rob Essers, 28-09-2008: Chris de Reus bedoelt vrijwel zeker de militaire spoorlijn "Diversion" die na de bevrijding van Nijmegen is aangelegd door Britse militairen van 182 R.O.C. (Railway Operating Company) om het station van de frontstad Nijmegen te vermijden. Deze spoorlijn werd op 23 februari 1945 in gebruik genomen.

De lijn begon bij km. 62.8 (ca. 800 meter ten oosten van de brug over het Maas-Waalkanaal) bij de St. Teunismolenweg en liep onder meer door de achtertuin van het Pensionaat Jonkerbosch (op de plaats waar nu de Groenschool Nijmegen, Marga Klompélaan 37, ligt).

"Diversion" werd gebruikt voor de aanvoer van soldaten, voedselbevoorrading en wapens, maar ook voor het vervoer van gewonden, krijgsgevangenen en verlofgangers. Het benodigde materiaal voor dubbel spoor lag al langs de lijn klaar. Vermoedelijk door de onverwachte doorstoot naar Duitsland is het er niet meer van gekomen.

De spoorlijn is in 1946 of 1947 van de aardbodem verdwenen. Tot nu toe heb  ik nog nergens een foto van deze spoorlijn aangetroffen!

Zie ook www.railtrash.net/milspoor.pdf en het artikel van Arjen W. Kuiken op Noviomagus.nl

Reactie 10:

Theo van Kraaij, 29-09-2008: De grote speeltuin behoorde bij hotel-restaurant-cafe de 'St. Teunismolen'. De zoon van de vroegere eigenaar van het horecabedrijf van de 'Sint Teunismolen' (de familie Fluit) kon dit bevestigen. Ook bij 'Welgelegen' was er een kleine speeltuin, maar dat zat niet meer in mijn geheugen.
Ik heb vanaf mijn geboorte tot 1970 gewoond op de Weg door Jonkerbosch 224, het gedeelte tussen het spoorweg viaduct en de Graafseweg (nu Muntmeesterlaan). 
In de witte villa was naast de familie Brouwer ook de familie van Bronswijk (loodgieter) woonachtig. Tussen deze villa en het terrein van 'Welgelegen' lag ook nog een benzineverkooppunt van Caltex voor het uitgaande verkeer. De hoofdvestiging lag aan de andere kant van de Graafseweg en dat gebouw staat er nog steeds, inmiddels in gebruik bij een architectenburo en gemeentelijk monument.
Leuk van anderen ook wetenswaardigheden uit de omgeving van bakkerij Bossmann aan de Graafseweg te vernemen. Zo vallen alle puzzelstukjes toch weer in elkaar.

Reactie 11:

Chris de Reus, 30-09-2008: Rob Essers weet van wanten en waar hij ze kan vinden. Mooi speurwerk  met betrekking tot de militaire noodspoorlijn vlak na de bevrijding. En hij heeft mijn herinnering weer op orde gebracht, te weten a. het was géén Duitse spoorlijn en b. de aftakking kwam vanaf richting Wychen in plaats vanaf Nijmegen. Hij heeft ook een mooie link toegevoegd (zie ook hieronder) en die site lezende verbaast het mij des temeer dat er geen restanten zijn te vinden van deze lijn als je nu weet dat hij de Hatertseweg én de Rijksweg net zuidelijk van de Scheidingsweg heeft gekruist. Er zal toch wel íemand ergens hiervan een foto hebben gemaakt?

Km. 10.0 - Nijmegen, Sionsweg. Ter hoogte van deze locatie takte van 1945 tot 1946 de 
Diversion af richting Wijchen (via de St.Teunismolenweg). Deze zeer tijdelijke en door Britse 
militairen aangelegde lijn maakte deel uit van een alternatieve route om Duitse stellingen en vernielde
spoorbruggen te omzeilen. Hierbij hoorde ook de "Hawkins Link", een dito spoorlijn van 
Mook=Middelaar naar het ten oosten van Gennep gelegen Hommersum (Hommersum Junction). 
(  Bron: http://www.lansink.tomaatnet.nl/Nijmegen_Kranenburg_3.html   )

Reactie 12:

Henk Hendriks, 12-07-2009: Ook ik kan me de bakkerswinkel van Bossmann goed herinneren, ik ben geboren in het huis wat naast het pand van de fam. Bossmann stond Graafseweg 388. Naast ons de fam. Hendriks woonde de fam. Rutten op Graafseweg 390. Gerrit Rutten was aannemer, mijn vader was in die periode werkzaam bij de firma Rutten. Als ik de foto van het viaduct bekijk zie ik bakkerij Bossman direct rechts van het hoofd van de brildragende jongen. Links van diezelfde jongen staat ons huis, ervoor stonden twee grote kastanje bomen die het pand aan het zicht onttrok.
De fam. Bossmann bestond uit vader Wim, moeder Ida en de zonen Gerrit en Dorus. Wim Bossmann runde een klein boerenbedrijfje,Gerrit was de brood en banketbakker, Dorus die wat mank liep was het manusje van alles. Het hotel café restaurant werd in die tijd dat ik er woonde gerund door de fam. Degen later door de fam.Fluit. Ook op de foto is goed te zien de witte villa van fam. Brouwer en fam.Bronswijk, in die tijd kwamen daar ook de verkennerij/padvinderij samen in een bijgebouw. Naast ons huis liep een dam, als het mooi weer was mochten wij van onze ouders via de dam naar school in de Dorpstraat, die dammen waren bij slecht weer moeilijk begaanbaar. We liepen dan in de richting van de witgele boerderij van de fam. Fleuren, daar liep je tegen het hekwerk van het bos van de Baron op, je kon daar verder op een voetpad, naar rechts richting Dennenstraat, en naar links achterlangs het bosje van de Baron en het werkterrein van de firma E.W. Smit kwam je terecht op een andere dam, rechtsaf in de richting van het huis van de fam. Berndsen deze woonde precies tegenover de jongensschool aan de Dorpstraat, linksaf van die dam kwam je weer op de Graafseweg.
(Zie ook de kompaskaart 1960 Nijmegen op de site van de St.Teunismolen, daar staat alles exact weergegeven)

Foto ca. 1930 ( foto Gemeentearchief Nijmegen)

Het moet in 1950 zijn geweest dat ene Jan de Crommert het braakliggende terrein en ons huis kocht, hij begon daar een in en verkoop van legervoertuigen en personenvoertuigen. Wij verhuisden in 1952 naar de stad in het huis van de toenmalige bedrijfsleider/particuliere chauffeur van Jan de Crommert ene Jan Geurts. De fam. Rutten verhuisde naar de overkant van de Graafseweg naar een huis dat staat tussen de Caltex en het politiepostje. De zaak van Jan moet goed gelopen hebben, want al gauw ging het praatje rond dat hij miljonair zou zijn. Jan was liefhebber van een stevige borrel, hij offerde veel en vaak aan Bacchus. Hij heeft niet lang van die status kunnen genieten, in de begin jaren zestig kwamen we hem in het centrum van Nijmegen tegen, hij verkocht toen in de decembermaand kerststukjes, niet veel later kon je hem tegen komen op een transsportfiets die ook door broodbezorgdende bakkers werden gebruikt, de mand van die fiets volgeladen met handel die hij probeerde te slijten op de Nijmeegse lusemert. Er gingen in die tijd veel verhalen rond over Jan, na 1965-1966 hebben we niets meer van hem vernomen.

Hierbij nog wat informatie over politiepost Graafseweg 475

Aan de overkant van Hotel Welgelegen, Politiepost Graafseweg 475.
Vanaf 1903 tot 1928 had J. Arens hier zijn standplaats.
Van 1928 tot 1949 woonde en werkte hier M. Snippert, die 91 jaar werd en overleed in 1979.
Van 1949 tot aan de afbraak in 1975 was A. Gommers rayon agent.

Bron:NEERBOSCH toen ik er nog woonde, geschreven door Ton Pauls, uitgeven in 1983


Hotel Welgelegen met speeltuin, Graafseweg.

Hotel Welgelegen, het pand zal van ongeveer 1850 zijn. Vroeger droeg het de naam Karelshof. Later we zijn dan het jaar 1900 ruim gepasseerd, werd het Villa Löding genoemd, naar de toenmalige bewoners. In 1933, het pand had toen al 4 jaar leeggestaan, trok de fam. L. Gerhardt hier in. De beneden verdieping werd verbouwd, 3 kamers werden toen tot café ingericht. De beukenhaag, die het pand aan het zicht ontrok, moest plaats maken voor een aangepaste afrastering. In 1952 kwam een eind aan de speeltuin, de grond werd verkocht aan Chevron. 1 April 1954 vertrok de fam.Gerhardt en het pand werd voor tien jaar verhuurd aan de fam. Heijsen. Later ging het in eigendom over aan Chevron, met aanvankelijk de bedoeling er een motel van te maken. In 1976 werd het pand afgebroken.

Bron: NEERBOSCH toen ik er nog woonde, geschreven door Ton Pauls, uitgegeven in 1983

Reactie 13:

Olga van Schie/de Vos uit Melbourne, 17-07-2009: Mijn vriendin Els was een leuk knap meisje, leuk haar en vlot. Ik was meer geïnteresseerd in sport, meer een trut zoals je dat in Nijmegen noemt. De jongens gingen al vroeg achter Els aan. Een leuke jongen was Jan Bootsma, hij ging als ik mij dat goed herinner naar de HBS in Nijmegen. Jan had twee vrienden, waarvan wij er een ‘de Snippert' noemde.(hij was de zoon van de Agent de Snippert) De tweede jongen die ook naar de HBS ging, woonde op de Verbindingsweg, een klein straatje die de Graafsche en Oude Graafscheweg met elkaar verbind. Wat zijn naam was weet ik niet meer, ik weet wel dat hij enigst kind was. Deze drie jongens waren vaak samen. Anyway, Jan en Els waren hals over kop in love en als zij beiden de kans maar even schoon zagen waren ze samen op pad. Jan woonden op de Graafseweg, tegenover de verbindingsweg: zo gauw als we dat weggetje opliepen of fietste kwam Jan naar buiten. Ik heb menig keer op een zomeravond Els opgehaald om ‘te gaan fietsen zogenaamd' zodat zij de deur uit kon, immers, als Els met mij mee ging was alles oké…!Ik was nog niet zo bezig met jongens. Volgens de moeder van Els was haar dochter safe als wij samen waren. “Little did she know!” Het was een intense romance en naar een tijdje was het uit, zoals dat ging in die tijd. 

Els en ik hebben het contact verloren na mijn vertrek naar Melbourne in 1956. Ik heb wel vernomen op de grapevine (fitnes)dat Els met een jongen wonend aan de Molenstraat is getrouwd. Zijn ouders hadden er een sigarenwinkel. Ik kreeg een paar jaar geleden van neef Nico uit Vancouver een boekje over het Willemskwartier, daar stond een foto in van Jan Bootsma genomen op 18 April 1988 bij het openen van de nieuwe Fatima-school. 

Van de agent “de Snippert” heb ik tot op de dag van vandaag niets meer vernomen. Ik kan mij de man wel voor de geest halen als een grote flinke vent. Zo…,je ziet het, het is een kleine wereld.

Reactie 14:

Cees de Vos, 22-07-2009: Reagerend op de uitgebreide reactie van Henk Hendriks (reactie nr. 12) op het ‘Bakker Bossmann verhaal' bracht mij er toe om er achter te komen wie er nu precies woonde in de twee hotels, de villa, het bijgebouw, de winkel, de schuur en de woonhuizen aan de Graafscheweg en wel het korte gedeelte vanaf de Dennenstraat tot aan de door Henk Hendriks zo genoemde Dam. 
Op de plattegrond is ‘de dam' aangegeven naast het huis met nr. 390 van de familie Rutten. 

Henk Hendriks woonde in zijn kindertijd in dit gedeelte van de Graafscheweg met huis nr. 388. Zijn naaste buren links en rechts waren resp: bakker Bossmann met huisnummer 386 en de familie Rutten met huisnummer 390. 

Aanvankelijk dacht ik dat enkel het hotel ‘Welgelegen' een speeltuin had, uit de hersenpan van Henk Hendriks kwam boven water dat ook het Bossmann Hotel Café Restaurant St. Teunismolen een speeltuin bezat. Er waren dus twee speeltuinen op dat vrij korte gedeelte van de Graafscheweg. In mijn beleving speelde wij vuskes in de speeltuin van hotel Welgelegen. 
“Ik projecteer mijn ouders zittend in de witte tuinstoelen voor het hotel Welgelegen genietend van een drankje terwijl hun vossenspruiten zich vermaken/ravotten in de speeltuin.” De speeltuin bij hotel Welgelegen is naar de lezing van Henk Hendriks in 1952 opgedoekt en de grond verkocht aan Caltex. 

Zie plattegrond:


Plattegrond Graafscheweg/bakker Bossmann jaren '40 -'50 opgetekend door Henk Hendriks

Opgave van de panden aan de Graafscheweg vanaf de ‘Dennenstraat' tot aan ‘de Dam'.

- Hotel Welgelegen van familie Heijsen vanaf 1954
- Speeltuin bij hotel Welgelegen tot aan 1952
- Grote witte villa van de familie Brouwer >> Bronswijk
- Bijgebouw van de villa t.b.v. Padvinderij
- Speeltuin behorende bij Hotel CaféRestaurant Bossmann.
- Hotel Café Restaurant St.Teunismolen nr.386 : fam.Bossmann >> fam. Degen >> fam. Fluit
- Brood en banket van zoon Gerrit Bossmann ook met nr. 386
- Schuur van vader Wim Bossmann t.b.v. boerenbedrijfje
- Huis van familie Hendriks
- Huis van familie Rutten
- De Dam

Henk Hendriks merkt zijdelings nog op dat aan de overkant van bakker Bossmann de heer Merkus een garage/busonderneming runde met ervoor een klein benzinestationnetje voor eigen gebruik. Een bijzondere bijkomstigheid:“Op deze zelfde plek stond tot aan het jaar 1929 de Sint Teunismolen. 

Zo is er weer meer geschiedenis opgegraven van dat bijzondere stukje Graafscheweg nabij bakker Bossmann. Wie volgt met een mooie reactie op bakker Bossmann…? 
Niet voordringen s.v.p…..!

Reactie 15:

Annelies van Bronswijk, 23-12-2009: Met grote interesse las ik de herinneringen aan de straat van mijn jeugd.

Ik woonde vanaf 1950 (ik was toen 3,5 jaar oud) op Graafseweg 378 totdat dit huis werd afgebroken om ruimte te maken voor een verbrede Graafseweg. Mijn ouders hadden het pand gekocht, en de Brouwers bleven nog een tijd lang als huurders de rechter zijde van huis en tuin bewonen. Nadat de heer Brouwers was overleden (Ik herinner me nog dat hij thuis was opgebaard), vertrok mevr. Brouwers naar een bejaardenhuis. De kinderen (waarvan er een aantal in de oorlog in het verzet gezeten hadden, en eentje in Indië zat en na de oorlog terug kwam) waren toen al lang het huis uit.

Graafseweg 378 (het witte huis op de foto vanaf de brug) droeg een naam “Huize Karma” en had een aantal -toen bijzondere- bomen in de tuin: moerbij, apenboom en ginko. De Robinia's waren enorm hoog en ook gaf de tamme kastanje veel vruchten. Sommige van die Robinia en Castanea bomen staan er overigens nog.

Het bijgebouw links van het woonhuis, waarvan sprake was, was het oude koetshuis. Mijn vader richtte daar zijn loodgieterswerkplaats in.

De verkennerij kwam (daarna?) bij elkaar aan de linker zijde van het pand. Ik heb er vaak op mijn fietsje gezeten naar zitten kijken. Eenmaal mocht ik zelfs mee op de bezoekdag van het jaarlijkse kamp.

De verkennerij verzorgde op de 2de dag van de Nijmeegse vierdaagse de dorstige lopers met water. In die tijd kwam de vierdaagse 3x langs, woensdagmiddag, donderdagochtend en vrijdagochtend.

Mijn vader, die loodgieter was, vond dat waterscheppen op woensdagmiddag niet hygiënisch en legde daarom ieder jaar tijdelijk waterleiding aan naar de wegkant. Daar werd uitgebreid gebruik van gemaakt. Later maakte mijn moeder bovendien enorme hoeveelheden soep voor een aantal detachementen politie. Toen de route verlegd werd halverwege de 60-ger jaren zijn we zelf maar gaan meelopen ......

Onze voedingsmiddelen werden wekelijks door de Gruijter bezorgd, maar soms werd er nog iets gemist en dan gingen we het bij Bossmann halen.

En heel zelden mochten we zelfs spelen in de speeltuin van Degen. De hoge glijbaan stond dicht bij de scheidingsheg van onze tuin. Je kon er ook prentbriefkaarten krijgen van de speeltuin en daar stond zelfs een ezelwagentje op, maar dat was er in mijn tijd niet meer.

Ook de vuilnisbelt herinner ik me nog goed. Met de handkar bracht ik daar nog wel eens het een en ander heen..

Wij kinderen gingen op de Dennenstraat naar school. De kortste weg was door een gat in de heg over het door schapen begraasde gebied naar de Dikkeboomweg langs een reeks boerderijtjes, maar de honden daar waren erg vervelend, zodat we meestal maar gewoon via Graafseweg en Dennestraat liepen.

Aan hotel Welgelegen (hoek Graafseweg-Dennestraat) heb ik nog een bijzondere herinnering. Ik mocht er namelijk eenmaal naar toe omdat ze daar al televisie hadden en we de inauguratie van paus Johannes XXIII konden zien.

Reactie 16:

Toon Snippert, 15-02-2010: Zoon van Veldwachter Snippert (in de volksmond genoemd 'de Snippert'), die hier en daar werd genoemd in de gelezen stukken.

Ik was erg ingenomen met deze vertellingen over mijn buurt.

Zelf geboren in 1927, ging ons gezin: Vader, Moeder en twee zonen Jan en Antoon in 1928 naar de politiepost aan de Graafseweg 475. Later zijn er nog een zoon Martin en dochter Jo hier geboren.

Vader was daar Veldwachter (Onbezoldigd Rijksveldwachter, d.w.z opsporingsbevoegdheid buiten de gemeentegrens) van 1928 tot 1949. Zijn bewakingsgebied betrof: Hees-Neerbosch, waaronder de Dukenburg. Tevens had hij het toezicht op het woonwagenkamp, gelegen aan de Sint Teunismolenweg. De gemeentelijke vuilnisbelt, de school voor de kinderen van het woonwagenkamp en de gashouder lagen aan dezelfde weg. Mej. Kalweij zwaaide daar de scepter op die school.

Veldwachter Snippert was op het kamp: dokter, geestelijke (pastoor/dominee) vrederechter en als het nodig was ook politieman. Hij zorgde, dat het op het kamp netjes was, geen rommel rond de woonwagens. De meeste mannen waren handelaren in oud-ijzer en lompen. Van ruzie op het kamp hoorde ik weinig. Af en toe vertelde vader wel dat een paar families ruzie hadden, daar bleef het bij. Een keer had men het Hoofdbureau gebeld. Het Hoofdbureau stuurde een soort overvalwagen met een stel dienders erin. Vader kwam op zijn fiets en had zijn diensthond bij zich. Hij ging het kamp op, regelde de zaak, de dienders hoefden niet uit de wagen te komen. Een onderzoek instellen op het kamp, door wie ook, had geen zin. Men wist niets, zei niets en had niets gezien. Het was daar een gesloten gemeenschap, zeker naar de buitenwereld. Men werd niets wijzer. Alles liep, wat dat betreft, via de Snippert. Rond de Nijmeegse Kermis, stonden er soms 200 woonwagens op het kamp. Velen van hen bleven vaak de komende winter op het kamp. Rondtrekkende zigeuners kregen een aparte hoek. Dat was beter, zei vader. Die mensen kennen geen rust. 

De oorlog kwam en dat ging ook niet aan het kamp voorbij. De bezetter wist ook, dat je op het kamp niets wijzer werd en niemand thuis was. Wanneer er een inval werd gedaan, wist mijn vader daar altijd van. Wij hadden een feilloos waarschuwingssysteem, dat goed werkte. Ik heb niet gehoord, dat er ooit op het kamp iemand werd betrapt of afgevoerd. Ik vroeg vader daar wel naar. Hij zei dan: Och jongen, wat heb je er aan als je het weet, en daar bleef het bij. Ons vader is in 1949 met pensioen gegaan en in 1979 gestorven. Hij is 91 jaar geworden. 

Het vak van mijn vader was een mooi vak. Zelf ben ik 40 jaar bij de politie geweest.

Reactie 17:

Gerrit Fluit, 28-04-2011: Op de plattegrond van 1950, de situatie van de Theunismolen, staat volgens mij een vergissing: Tegenover de Theunismolen staat dat er de firma Merkus zat, busbedrijf dat voor de Philipsmedewerkers reed, maar in de vijftiger jaren zat er autobedrijf Jan de Crommert. Hij verhandelde er Oude legertrucks. Merkus is pas in de zestiger jaren gekomen. Naast Bossman woonde er de familie Geurts-Falize. Ome Jan was bedrijfsleider bij de Crommert. Ik heb dit nog allemaal meegemaakt, ik ben de zoon van Gerrit Fluit. Wij speelden op het terrein van de Crommert. Als U meer wilt weten, er zijn nog wel foto's.

Reactie 18:

Willy Vis, 17-11-2011: Bakker Bossmann kwam 1 keer in de week bij mijn oma, die aan de St. Teunismolenweg woonde in de voormalige politiepost, de boodschappen bezorgen. Ik kan me hem nog goed voor de geest halen. Ook als ze iets te kort kwam, dan wilde ik nog wel eens een keer naar Bossmann fietsen om een boodschap te doen. Aan de St. Teunismolenweg stond het huis van de familie van Elferen (later is daar aannemer van Gaal gaan wonen). Tegenover van Elferen was het schooltje van het woonwagenkamp en daarnaast de woning waar Jan Hoogveld en zijn vrouw woonde (hij werkte op de gashouder die aan de St. Teunismolenweg stond). De politiewoning waar mijn oma en opa in woonde (met 15 kinderen) stond pal tegenover de gashouder. In de woning was een heuse cel aanwezig, die afgesloten werd door een hele dikke deur met een kijkgat. Naast de gashouder stond nog een boerderij van de familie Berkenhage. Richting spoor was ook nog een boerderij waar de familie Wouters Driessen in woonde. Tussen het kanaal en de gashouder lag het woonwagenkamp.

Reactie 19:

Helma Brouwers, 09-06-2012: De villa Karma op Graafseweg 378 waarover in reactie 6 + 7 over bakkerij Bossmann (Graafseweg 386) wordt gesproken was van mijn oma en opa (inderdaad, de Fam. Brouwers). Wij kwamen er als kind regelmatig, en ik heb nog foto's van mij en mijn zus spelend in de (overwoekerde) tuin, waar het tuinhuisje stond.

In de 2de wereldoorlog waren een paar van de vele Brouwers-zonen (het was een gezin van 14 kinderen) in het gewapend verzet. De wapens lagen opgeslagen op de zolder van de villa en een van de zolderkasten had een dubbele achterwand waar mijn ooms zich konden verstoppen in geval van nood. Zo'n geval van nood deed zich inderdaad, voor zover ik weet, zeker één keer voor. De familie Brouwers was getipt dat de moffen een huiszoeking bij hen zouden gaan houden. Mijn ooms verdwenen in de kast achter de geheime wand en mijn oma was net bezig de wapens in het (ook toen al hoge) gras in de tuin te verbergen, toen de Duitsers eraan kwamen. Ze zeiden mijn oma vriendelijk goedendag (zonder te bemerken wat ze met die kisten aan het doen was), en vroegen of ze door konden lopen. Mijn oma gaf toestemming en het huis werd doorzocht, zonder echter de geheime verstopplek of de wapens te vinden.
Dit verhaal is mij verteld door een van mijn ooms, die tijdens deze razzia doodsangsten uitstond achter dat dunne wandje in die kast.

Jammer dat de villa verdwenen is. Het was een bijzondere plek.
Groet, Helma Brouwers

Reactie 20:

Ans Heijsen, 06-11-2012: Beste mensen, Mijn naam is Ans Heijsen, ik heb jaren met mijn ouders, broers en zussen in Hotel Welgelegen gewoond, tot het afgebroken moest worden. De speeltuin heb ik niet echt herinneringen aan, die is rond 1954 weggehaald. Het waren leuke jaren, maar soms wel druk en zeker tijdens de vierdaagse, alle kinderen moesten wel meehelpen bijvoorbeeld in de keuken.

Reactie 21:

Mia Tromp-Loeffen, 23-02-2013: Reactie op Fam. Bossmann Graafseweg 386. Bakkerij annex hotel cafe restaurant Teunismolen. Fam Bossmann bestond uit 3 broers en een zus: Wim Bossmann, Ida Bossmann, Dorus Bossmann, Gerrit Bossmann. Zij waren broers en zus van mijn Moeder, dus Ooms en Tante van mij. Wij kwamen daar regelmatig, en hebben er hele fijne herinneringen aan.

Reactie 22:

A. Arts, 17-10-2014: Mijn vrouw Willeke toen met haar achternaam Visschers heeft van 1962 tot +/- 1964 in de winkel van Bosman gewerkt. Ze verkochten toen brood van de firma van Eldonk. (Kleine bakkers konden niet meer tegen de grote broodbak fabrieken op. En de Bossman familie was ook al aardig op leeftijd.) Toen Bosman stopte kon zij bij van Eldonk aan de slag. Hebben nog lang contact gehouden met Wim Bosman.
Reactie 23:

Paul Broekman, 20-04-2016: Ik heb ook herinneringen aan restaurant annex hotel Welgelegen. Als klein kind ben ik daar met mijn moeder in de jaren vijftig wel eens op visite geweest. M'n moeder was een vriendin van Annie Hermsen, die getrouwd was met Wim Heijsen. In mijn geheugen had het hotel een heel klein speeltuintje. Ik herinner me nog dat Annie het altijd erg druk had. Ik weet wel dat ik er zomers een glaasje limonade kreeg of een ijsje.
Van mijn oudere broer hoorde ik dat Annie en Wim, voordat zij zich omstreeks 1954 vestigden aan de Graafseweg in de Graadt van Roggenstraat hebben gewoond en daar ook al een hotel runden.
Annie en mijn moeder zaten beiden in de vroege jaren dertig van de vorige eeuw op de tennisclub. Vandaar dat m'n moeder hier vaak kwam.
(Mijn oudere broer vertelde er nog het volgende bij: tegenover het kasteeltje aan de Meerwijkseweg bevond zich indertijd een tennisbaan. Ik heb nog zitten te googelen en ik ontdekte dat daar tot 1950 een hotel stond met de naam De Koepel met een rijke historie. Misschien had dat hotel een tennisbaan... Dat gebied heet nu Westermeerwijk, vroeger de Vier Perken. Meer naar het noorden toe aan de Molenbosweg ligt tennisvereniging Berg en Dal. Maar of die toen al bestond, durf ik niet te zeggen! )
Later zijn Annie en Wim volgens mijn broer naar de Oude Molenweg verhuisd richting de Van Peltlaan.
Rond 1964/1965 ging ik naar het Dominicus College en passeerde toen vaak het hotel Welgelegen. Alleen zat de familie Heijsen er niet meer in.
Ik zag dat Ans Heijsen heeft gereageerd. Misschien herinnert zij zich mijn moeder... Zij heette Miep Broekman en met haar meisjesnaam Sciarone. En mijn oudste broer heet Rob. Zou leuk zijn als zij zich nog iets kan herinneren uit die tijd.
Reactie 24:

Willy Vis, 28-07-2017: In mijn stukje van 17-11-2011 (Reactie 18) schrijf ik dat aan de St. Teunismolenweg een familie Wouters woonde. Dit is niet correct, dat moet de familie Driessen zijn. Bovendien wilde ik nog vermelden dat An Willemse Kuhnen aan de St. Teunismolenweg een confectie-atelier startte en later verhuisde naar een ruimte achter de zaak van de familie Bossmann.
Reactie 25:

Henk Hendriks, 07-12-2018: Onvergetelijk is ook het tragische ongeval op de onbewaakte dubbele overweg in de Sint Teunismolenweg op zaterdag 26-09-1953, schuin tegenover bakkerij Bossmann op de Graafseweg. Waarbij twee kinderen uit het gezin Elmans om het leven kwamen.

NIJMEGEN, 27 September. - Een vreselijk ongeluk heeft zich Zaterdagmiddag even na drie uur voorgedaan op de dubbele overweg in de Sint Teunismolenweg onder Nijmegen, welke weg de verbinding vormt tussen de Graafseweg en het Maas-Waalkanaal. Twee kinderen kwamen bij dit ongeluk om het leven, terwijl hun vader niet ernstig werd gewond. Uit het onderzoek van de politie is gebleken, dat zowel het knippersignaal als de automatische bel bij de overweg goed gefunctioneerd hebben. Toch werd de met paard bespannen wagen waarop vader Chr. Elmans wonende in de Dorpstraat te Neerbosch en zijn twee kinderen waren gezeten, door een trein gegrepen. De kinderen moeten op slag dood geweest zijn.

Vader Elmans was met zijn zoon Albert van zeven jaar en zijn dochter Marijke van negen jaar op weg naar het land om spruiten te halen. Gewoonlijk nam Elmans, die landbouwer van beroep is, een andere weg naar het land, waardoor hij de overweg niet hoeft te passeren, doch zaterdagmiddag ging hij over de Sint Teunismolenweg, waarin een dubbele overweg is gelegen. Elmans zat zelf links voor op de wagen, zijn twee kinderen ongeveer midden op. Omstreeks tien minuten over drie passeert de trein Nijmegen – Den Bosch, die om vijf minuten over drie het Nijmeegse station verlaat.

Toen de wagen op de spoorwegovergang was, werd hij ongeveer op de plaats waar de kinderen zaten, door de trein gegrepen en in tweeën gedeeld. Het ene gedeelte met het paard en het andere gedeelte van de wagen, kwamen ter weerszijden van de spoorrails terecht. De kinderen werden enkele meters meegesleurd en moeten terstond aan hun grotendeels inwendige verwondingen zijn bezweken.

Vader Elmans had een wond aan het hoofd en bekwam voorts een schouderblessure, doch deze verwondingen waren niet zo ernstig, dat hij in het Canisius-ziekenhuis, waarheen hij werd vervoerd, moest worden opgenomen. De stoffelijke overschotten van de kinderen zijn eveneens door de G.G.D. naar het Canisius-ziekenhuis overgebracht. Het echtpaar Elmans had vijf kinderen, waarvan de zevenjarige Albert de enige jongen was. De trein kon met enige vertraging zijn reis voortzetten. Het paard kwam met de schrik vrij. De Nijmeegse politie stelt een onderzoek in.

Bron: De Gelderlander 28-09-1953
Reactie 26:

Rob Essers, 08-12-2018: Ook in 1953 was De Gelderlander niet in staat om de straatnaam correct te spellen. De gemeenteraad heeft op 9 juli 1924 de naam St. Teunismolenweg vastgesteld (en niet Sint Teunismolenweg).

Opmerkelijk is het begrip 'onbewaakte overweg'. Tegenwoordig wordt dit gebruikt voor niet actief beveiligde overwegen (NABO's). Op de krantenfoto is echter een knipperlichtinstallatie te zien. In het bericht staat "dat zowel het knippersignaal als de automatische bel bij de overweg goed gefunctioneerd hebben".

Het begrip 'onbewaakte overweg' wordt hier kennelijk gebruikt voor een overweg zonder spoorwegwachter. Na de komst van de automatische halve overwegbomen (AHOB's) is dit beroep verdwenen. Met een 'onbewaakte overweg' wordt nu een onbeveiligde overweg bedoeld. Volgens Prorail zijn er binnen een paar jaar geen openbare onbewaakte overwegen meer in Nederland.
Reactie 27:

Willy Vis, 25-12-2020: Het spoorwachtershuisje staat op de tekeningen (bij reactie 1 en reactie 14) aan de verkeerde kant van het spoor getekend. Het stond tussen het spoor en de Graafseweg in.

Redactie: inderdaad, vergelijk deze foto's. Het wachtershuisje stond ongeveer waar nu station Nijmegen Goffert is.


detail van RAN F58378 (datering 1974)


detail van RAN F19373 (datering 1920-1925)

Reactie 28:

Jan Haefkens, 27-12-2020: Reactie 9: Rob, van dit militaire spoorlijntje is toch nog aardig wat uitvoerige informatie bekend en ook zijn er foto's van voorhanden. In de jaren 50 en 60 was het tracé van de lijn langs het eerste deel van de Scheidingsweg en door de bossen van Heumensoord goed te volgen, alsook het punt waar de lijn aansloot op de lijnen naar Kleef en Venlo. Dat de lijn snel kon worden aangelegd zal te maken hebben gehad met de goede ondergrond. Naar de foto's te oordelen werd ook geen ballast (kiezel tussen de rails) gebruikt, maar werd - waar nodig - vulzand gebruikt om het spoor op zijn plaats te houden. Relatief weinig informatie over deze militaire spoorlijn is te vinden in het boek `Maas Buurt Spoorweg, overigens wel 2 foto´s.
Reactie 29:

Rob Essers, 27-12-2020: @Jan Haefkens (reactie 28) - Mijn reactie van 28 september 2008 (!) is enigszins gedateerd. De afgelopen twaalf jaar is het een en ander over de spoorlijn geschreven, maar het aantal foto's laat te wensen over. Ik zoek bijvoorbeeld nog steeds een foto van de 'bewaakte' spoorwegovergang ter hoogte van Hatertseweg 536-538 (bouwjaar 1954). In de wijkkrant Hatert uit februari 1994 stond onder meer:

"Gerard Koop heeft nog met een rode vlag bij de overgang op de Hatertseweg gestaan, om het verkeer voor de aankomende treinen te waarschuwen. Met twee man hadden ze wacht. “Je kreeg helemaal geen melding als er een trein aankwam. Ze moesten fluiten, maar dat deden ze niet.” Even later kwam de trein langsgeraasd. Toendertijd was er van een druk vekeer op de Hatertseweg nog geen sprake. Af en toe een fietser, of een paard en wagen. Veel gebruikt werd de lijn niet. “We hebben dagen gehad dat je geen trein zag.”"
Reactie 30:

Jan Haefkens, 27-12-2020: Mijn excuus Rob, ik had niet direct gezien dat het hier om een reactie uit 2008 ging. Het zal nog niet eenvoudig zijn om een foto van deze spoorwegovergang op te diepen, zo er al ooit één gemaakt is. Mogelijk dat de Engineers die het lijntje aanlegden foto's hebben gemaakt. Ondanks het feit dat het om een militaire spoorverbinding ging, zullen toch de nodige voorschriften en instructies t.o.v. veiligheid en gebruik hebben gegolden. Ik vermoed dat 20 miles de maximum snelheid zal zijn geweest en dat de treinen zelf door eigen manschappen werden begeleid. Het zinloos en soms dagen lang wachten op een moment of er misschien een keer een trein passeert lijkt met niet erg logisch, doet me eerlijk gezegd denken aan de bekende televisiespot waarbij een verwilderde figuur in een overwoekerde auto zit te wachten op pechhulp...
Reactie 31:

Ronald van der Loop, 01-11-2022: Als kind heb ik vaak op de step bij die overweg treintjes gekeken, was met knipperlichten en bel daardoor wist ik dat er een trein kwam vanuit Nijmegen zelf. Ik ben er ook vaak overheen gegaan naar familie in Neerbosch-Oost, zelf woonde ik in de Grootstal.
REAGEER:

Uw aanvullingen of opmerkingen zijn welkom!
Met dit formulier kunt u (nog) geen foto's versturen. Gebruik daarvoor uw e-mailprogramma.
Opmaak kan wel, bv <b>Vet</b> of <i>cursief</i> geeft Vet of cursief.