ZP0202

Reactie 0:

Hans van den Berg, 13-03-2017: Zoekplaatje Tesser

Reactie 1:

Theo Koolen, 13-03-2017: In 1939 zat Tesser Zonwering in de Van Berchenstraat. (Bron: Delpher.nl)

Reactie 2:

Rob Essers, 03-04-2017: Dit pand stond op de hoek Korenmarkt - Vijfringengas en had vanaf 1890 het adres Vijfringengas 13 (later nummer 11-13). Vanaf ca. 1900 was het in gebruik bij Gemeentewerken en daarna bij het Burgerlijk Armbestuur. Op archieffoto F1471 (Datering: 1935) en F29207 (Datering: 1939) is het in gebruik bij de SCHIPPERSSCHOOL KLOKKENBERG. Na de Tweede Wereldoorlog was hier het Leger des Heils gevestigd; zie archieffoto F29210 (Datering: 1960) en GN17041 (Datering: 5/1961).

RAN 1471 (~~1935~~ 1939)

RAN F29207 (1939)

RAN F29210 (1960)

GN17041 (1961)

Reactie 3:

Hans van den Berg, 03-04-2017: Hierbij heb ik de eer en het genoegen Rob Essers hartelijk te bedanken voor de oplossing van dit zoekplaatje!

Reactie 4:

Rob Essers, 04-04-2017: De datering van foto RAN F1471 is niet juist. Uit het bord boven de deur aan de Korenmarkt, blijkt dat de foto niet voor 1 september 1937 is genomen. De plaats van het verkeersbord doet vermoeden dat ook deze foto in 1939 is gemaakt.

Schippersschool
Burgemeester en Wethouders maakten op 10 september 1937 bekend dat de gemeenteraad op 8 september 1937 had besloten: "aan het bestuur van de Vereeniging „Christelijke Normaalschool op den Klokkenberg” ten behoeve van zijn school voor gewoon lager onderwijs, te rekenen van 1 September 1937 en tot wederopzegging, zulks met inachtneming van een opzeggingstermijn van zes maanden, in bruikleen af te staan een lokaliteit van het gemeentegebouw aan de Vijfringengas Nos. 11-13, onder bepaalde voorwaarden." (PGNC, 11 september 1937). Met ingang van 1 september 1938 werden "twee localiteiten op de eerste verdieping van het gemeentegebouw aan de Vijfringengas Nos. 11-13, onder dezelfde voorwaarden in bruikleen afgestaan." Uit het bord blijkt dat het om gewoon lager onderwijs voor schippers ging.

Winterhulp
Volgens de woningkaart 1920-1946 was de E.H.B.O. op nummer 11 en Schipperschool Klokkenberg op nummer 13 gevestigd. In 1940 was het pand in gebruik bij het Bureau Kostwinnersvergoedingen en het plaatselijke bureau „Winterhulp Nederland”. Beide bureaus werden op 10 december 1940 overgeplaatst naar Bijleveldsingel 17, maar keerden in oktober 1941 terug naar Vijfringengas 11-13 (ingang Korenmarkt). Het leslokaal van de E.H.B.O verhuisde naar Ridderstaat 4. Op het adres Vijfringengas 13 was ook het plaatselijk kantoor van de in juli 1941 opgerichte Nederlandsche Volksdienst (N.V.D.) gevestigd.

Reactie 5:

Rob Essers, 06-04-2017: Bij mijn zoektocht naar oudere foto's van het pand stuitte ik op een tekening van De Korenmarkt in Nijmegen (vervaardigingsdatum: 1765-1775). Hierop staat links onmiskenbaar hetzelfde pand als op foto's uit de 20e eeuw. Waarschijnlijk is de voordeur bij een verbouwing in de tweede helft van de 19e eeuw verplaatst. De zolderetage blijkt voor de Tweede Wereldoorlog verdwenen te zijn.

In De Gelderlander van 2 oktober 1909 schreef C.A. Neijboer in een aflevering van Merkwaardige Huizen te Nijmegen:

Het groote hoekhuis
Korenmarkt en Vijfringengas
thans kantoor
van den Gemeente-Architect.

Dit groot gebouw was voor 1700 een schuur en zoals ’t Hopmansboek aangeeft behoorde die aan Thijs Clabberts, zijnde op folio 21 aldus ingeschreven Thijs Clabberts Schuijr (schuur). Na deze volgt in 1729 Jacoba Verhagen Wed. Thomas Backer.
Uit deze schuur was een thyns van zes Philips gl. verschuldigd aan de Ellendigen.
In 1736 werd het eigendom van den advocaat Jacob Bakker die de schuur deed afbreken en er een voor dien tijd deftig heerenhuis liet bouwen. Backers Wed. Theodora Cornelia van Ee verkocht het voor 7800 gl. aan den Hoog Geb. Heer Steven Adriaan Grave van Welderen in 1762 gehuwd met vrouwe Agatha Reiniera van Hasselt. Door hem werd dit huis voor 6400 gl. verkocht in 1775 aan den heer en Mr. Jacobus de Man, die, toen deze in 1800 naar het Kelfkensbosch verhuisde (hoek Hertogstraat thans No. 2) dit gebouw voor 6310 gl. verkocht aan Vrouwe Zuzanna Johanna Petronella Wed. van Oirschot geb. Looijen.
In 1814 werd dit huis bewoond door IJ. A. van Oorschot en mejuffrouw van Oorschott, Na deze bewoonde het de WelEd. heer J. A. van Maanen Notaris. Later werd, het gemeente-eigendom en werd het stadsschool aan wier hoofd jaren lang de heer Brocks stond.
Toen deze school afgekeurd werd diende de lokalen tot werkplaats en kantoor voor den ijkmeester. Sedert dit opgeheven werd, wordt dit gebouw gebruikt tot tot teeken- en werkplaats alsmede tot kantoor van den Gemeente-architect en zijne adsistenten.
De overige huizen of pakhuizen zijnde van geen belang te vermelden, alleen dat op dit groote huis volgende pakhuizen alle op verschillende tijdstippen aan een en denzelfden eigenaar kwamen die welke ’t grote huis in eigendom hadden.

1736
Blijkbaar is het herenhuis in of omstreeks 1736 gebouwd. Onderwijzer Arnoldus Broks (Oss 27 augustus 1825 – Nijmegen 5 juni 1910) vestigde zich op 23 oktober 1852 op de Koornmarkt, D325 (= Wijk D, nr. 325), maar verhuisde spoedig naar Wijk D, nummer 330 (= vanaf 1880: Vijfringengas 7 en vanaf 1890: Vijfringengas 13). Bij de opening van de scholen voor het openbaar onderwijs op 3 januari 1859 werd hij hoofdonderwijzer en zijn huis de tweede school voor het openbaar onderwijs. Op 29 juli 1859 besloot de gemeenteraad de school op te heffen en A. Brocks (sic) eervol te ontslaan. Met ingang van 1 januari 1860 werd A. Broks evenwel benoemd tot de nieuwe hoofdonderwijzer. De school bleef gevestigd op de Korenmarkt. Op 5 september 1868 besloot de raad "na aankoop van het huis van den Heer Broks, die school aanzienlijk te doen vergrooten" (De Gelderlander, 6 september 1868).

1868
Vanaf 1868 is sprake van een gemeentegebouw. Uit een missive van de schoolopziener in het district Gelderland uit 1871 blijkt dat het schoolgebouw aan de Korenmarkt in slechte toestand verkeerde. In 1874 was sprake van de inrichting van het schoolgebouw tot kantoor voor het ijken van maten, gewichten, weegwerktuigen en gasmeters. Openbare School No. 2 verhuisde naar de Rozenkransgas. De verbouwing tot ijkkantoor werd in 1875 aanbesteed. Het hoofd van de school bleef boven het ijkkantoor wonen. In 1896 kreeg de woning alsnog een andere functie. In de PGNC van 30 augustus 1896 stond: "Het Kantoor van den Gemeente-Architect is VERPLAATST naar de woning boven het ijklokaal. Ingang aan de Vijfringengas,"

1935
Op de luchtfoto's uit de jaren 20 blijkt dat de zolderetage met het schuine dak nog aanwezig is; zie foto F78077. (Datering: 1927). De dakkapellen waren kennelijk al in een eerder stadium verdwenen. In of omstreeks 1935 is het pand voorzien van een plat dak; zie luchtfoto GN315.

Reactie 6:

A. Tesser, 12-04-2017: De foto lijkt een onderdeel van het promotiemateriaal te zijn en kan dus overal in Nederland (en soms daarbuiten) zijn gemaakt. De foto is in ieder geval niet bij de bedrijfspanden van Tesser in Nijmegen gemaakt.
Aan het type rolluiken te zien zou ik zeggen dat de foto in de jaren 30 of 40 van de vorige eeuw is gemaakt.

Reactie 7:

Dirk Grul, 09-05-2017: In de Schippersschool heb ik mijn 3de jaar van het lager onderwijs doorgebracht. Met de heer H. van Doornum als onderwijzer van de Klokkenberg. Dit was schooljaar 1938/39.

Redactie: Was die schippersschool alleen voor schipperskinderen?
Dirk: We hadden geen schipperskinderen in de klas.
Helaas kan ik mij niet meer herinneren hoe het in elkaar zat, want ik heb toentertijd niet het hele jaar op de Korenmarkt les gehad. De klassefoto van deze 3de klas is voor de Klokkenberg aan de Muchterstraat genomen.