Vaandels onder de naald

Bij elk openbaar optreden droegen vakbonders het vaandel of de vlag van hun bond mee. Zo wist iedereen meteen welke bond actie voerde. Ze werden ook gebruikt bij belangrijke vergaderingen, zoals jaarvergaderingen, of als eerbetoon bij een overleden vakbondslid. Sommige vaandels en vlaggen dateren al uit het begin van de twintigste eeuw. Ze waren op professionele leest of met enthousiast huisvlijt in elkaar gezet. Het textiel trotseerde decennialang lang weer en wind. De Stichting Vakbondshistorisch Archief Nijmegen e.o. (SVAN) heeft veertien vaandels en een aantal vlaggen verzameld, meestal van katholieke signatuur. Vooral de vaandels hadden door weer, wind en slijtage veel te lijden gehad.

BESCHADIGINGEN EN HERGEBRUIK

Het bijna een eeuw oude vaandel van de Katholieke Arbeiders Beweging, afdeling Doornenburg bijvoorbeeld, was door het vele gebruik beschadigd. Het verschil in kleur bij de messingdraden en de felle kleur van het logo wijzen erop dat het verschillende keren bewerkt is. Er zijn delen weggehaald en andere delen toegevoegd. Op het vaandel zie je achter de letters KAB, nog vaag RK Werkl(ieden)Vereeniging staan. Het RKWV was de landelijke vakcentrale die in 1941 werd opgeheven. Na WO II werd het RKWV heropgericht onder de naam Katholieke Arbeidersbeweging. Waarom er bij de heroprichting van de afdeling niet gekozen is voor een nieuw vaandel, is niet bekend.

MET NAALD EN DRAAD

Restaurator Lilo Duinkerken toont het gerestaureerde vaandel. Foto: KDC

De SVAN heeft textielrestaurator Lilo Duinkerken [hier op de foto met het gerestaureerde vaandel] gevraagd de vaandels die er slecht aan toe waren, te restaureren zonder de authenticiteit van de afbeeldingen en symbolen aan te tasten. Uit Groot-Brittannië liet ze tule komen die ze ter bescherming over het kwetsbare borduurwerk naaide. Ze verfde de draden in een bijpassende neutrale kleur. Losse draden werden met een bepaalde vezelsoort (Tetex), getrokken uit erg fijn en sterk polyestergaas, aan de tule en /of ondergrond bevestigd. Draad voor draad moest ze herstellen of hechten aan een afgebroken draad – echt monnikenwerk.
Drie vaandels, waaronder het gerestaureerde van Doornenburg, zijn nu nog één keer te zien tijdens de tentoonstelling. Daarna worden ze opgeborgen in speciale ladenkasten van het Katholiek Documentatie Centrum in Nijmegen.

Over de geschiedenis van de vakbeweging in Nijmegen en omgeving