Tussen 1990 en nu verandert de arbeidsmarkt snel, ook in Nijmegen. De recente economische crisis laat diepe sporen achter. Het vrije verkeer van werknemers door Europa brengt ook problemen met zich mee door de soms grote regionale verschillen in welvaarts-niveau.
VERDWIJNENDE INDUSTRIEËN: HET DRAMA HILCKMANN
Steeds meer Nijmeegse fabrieken sluiten of gaan failliet, met de sluiting van slachterij Hilckmann als dieptepunt. Hilckmann kwam met de gemeente overeen de slachterij te verplaatsen voor 27 miljoen euro. Nadat de gemeente een eerste miljoenenbedrag had overgemaakt maakte Hilckmann bekend geen exportvergunning voor China te krijgen: het plan moest worden afgeblazen, de slachterij werd gesloten. Naast het ruim een eeuw oude slachthuis, verdwijnen in 20 jaar tijd bedrijven als Honig, Latenstein, de Energie-centrale en Sappi. Naar schatting verdwenen ruwweg tienduizend banen uit Nijmegen in deze periode.
NIJMEGEN EN OMGEVING
Met de dalende ledenaantallen neemt ook de invloed van de vakbonden af en met de dalende invloed van de vakbonden nemen ook inkomensongelijkheid en wantoestanden op de arbeidsmarkt toe. Het vergunningenstelsel in de uitzendbranche wordt geliberaliseerd en vanuit Oost- en Midden-Europa komen nieuwe en grote groepen werknemers, aangelokt door hogere salarissen en betere arbeidsomstandigheden dan thuis.
Het vrije verkeer van werknemers is een groot goed, maar het ongelijke welvaartsniveau in Europa brengt ook sociaal-economische problemen met zich mee. Nieuwe, maar tegelijk ‘oude’ fenomenen als gedwongen huisvesting en huurafdracht aan de werkgever duiken weer op. Omdat onze Oost- en Midden-Europese collega’s vaak minder goed georganiseerd zijn, zetten oneigenlijke constructies en schijnconstructies een neerwaartse druk op lonen en arbeidsomstandigheden. In plaatsen vlak over de grens worden mensen ondergebracht in slechte en soms zelfs onbewoonbaar verklaarde woningen. Ontslagen uitzendkrachten verliezen baan en huisvesting en daarmee toegang tot zorg. Velen wijken uit naar illegale tentenkampjes in de buitengebieden in de hoop voor een ánder uitzendbureau aan het werk te kunnen. Door al deze ontwikkelingen komen salarissen en welvaartsontwikkeling serieus onder druk. FNV maakt dan ook werk van gelijk loon voor gelijk werk.