auto-omnibusdienst 1908 1

Sjaak Rutten: Deze "Auto-omnibusdienst" uit 1908 was een verre voorganger van de huidige busdienst Nijmegen-Venlo, lijn 83 van de Zuid-Ooster.
Aan de eigen website van deze busverbinding www.lijn83.nl ontlenen we de volgende informatie:

**********
In de jaren '80 van de negentiende eeuw was de spoorlijn Nijmegen-Venlo ten westen van de Maas tot stand gekomen en waar Noord-Limburg de hoop had dat deze spoorlijn ten oosten van de Maas zou komen om deze regio te ontsluiten was dus niets van terechtgekomen! Al was de nieuwe maatschappij (nl. de Maasbuurtspoorweg MBS) niet de eerste die een reguliere dienstregeling ging verzorgen, want vanaf 1907 tot 1913 waren er reeds particulieren, de Gebroeders van der Grinten en Cremer, die in de zomer Nijmegen-Plasmolen-Gennep v.v. exploiteerden. De gebroeders van der Grinten en Cremer waren eigenaren van hotel de Plasmolen en zorgden met deze busdienst dat hun hotel bereikbaar werd voor de gasten. [In 1908 was kennelijk de heer A. Fischermann directeur van Hotel De Plasmolen, zie de onderteking van het tariefkaartje].
Echter, de slechte staat van de Rijksweg in die tijd en de matige kwaliteit van het materieel zorgden voor zoveel uitval van ritten dat de exploitatie gestaakt werd, het feit dat de opbouw van de Maasbuurtspoorweg (MBS) na jarenlange discussies door de firma C. P. Stuy uit Nijmegen nu eindelijk een aanvang namen speelde natuurlijk een grote rol om niet meer te investeren in de buslijn van Nijmegen naar Gennep.
De eerste jaren van de stoomtramlijn gaven een gestage groei aan, het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog gooide echter roet in het eten. Alhoewel het vervoer en de inkomsten in de de eerste jaren nog behoorlijk toenamen kwamen de magere jaren met rasse schreden op de MBS af.
De maatschappij zag na de Eerste Wereldoorlog het gebruik van autobussen in zwang komen en zij moesten met de tijd mee en er werden autobussen aangeschaft.
De tram had na tien jaar zijn beste tijd gehad, zeker wat het personenvervoer betrof. Tussen beide wereldoorlogen in kwam het gebruik van autobus en vrachtwagen goed op gang. In 1945 was de tramlijn grotendeels door het oorlogsgeweld verwoest en werd in 1946 afgebroken. Na de fusie in 1948 met busmaatschappij Vitesse ontstond de Zuidooster.

*********

Reactie 1:

Henk Engelaar, 10-06-2018: misschien hebben jullie hier iets aan. De ansichtkaart is in mijn bezit. Ik ben geboren en getogen in Nijmegen.

Reactie 2:

Rob Essers, 10-06-2018: De auto-omnibussen staan aan het einde van de Molenstraat bij het begin van de In de Betouwstraat. De panden op de achtergrond zijn te zien op archieffoto F18754 (Datering: 1920); zie ook D38 (Datering: 1902-1919).

Bisschop Hamerstraat westzijde (RAN F18754)

Reactie 3:

Ariejan Bos, 03-07-2018: Prachtige foto! Dit zijn twee van de vier Lacoste & Battmann autobussen, die v.d. Grinten uit Mook begin 1907 had overgenomen van de Rotterdamsche Omnibus Mij. Deze laatste was in 1906 begonnen met het aankopen van deze motoromnibussen en had er inmiddels 10 verworven, toen op 10 januari 1907 in de Rotterdamse garage brand uitbrak en 5 van de bussen volledig verwoest werden. De R.O.M. beëindigde met onmiddellijke ingang de omnibusdienst, die toch al niet vlekkeloos verlopen was en verkocht de resterende bussen.
Vier dus aan Van der Grinten uit Mook, die er een dienst mee ging onderhouden tussen Nijmegen en Gennep via “De Plasmolen”, de vijfde ging naar Den Haag. Enkele van deze bussen zouden nog tot 1914 hebben gereden tussen Haarlem en Heemstede. Hoe lang deze dienst tussen Nijmegen en Gennep heeft geduurd is me niet bekend.
De Parijse firma Lacoste & Battmann was leverancier van auto-onderdelen tot chassis en complete auto's, vrachtwagens en bussen en was een begrip in het begin van de vorige eeuw. Veel autobouwers startten met de bouw van hun eigen merk gebruikmakend van de bouwpakketten van deze firma. Het succes van de firma duurde tot ongeveer 1910 en in 1914 was het definitief voorbij.
Bronnen: Martin Wallast – Omnibussen in Nederland (1987); G.N. Georgano – The Complete Encyclopaedia of Motor Cars (1968).

Reactie 4:

Ariejan Bos, 03-07-2018: Ik ben nog even op zoek gegaan naar de kentekens van deze bussen. Op de rechterbus lijkt het nummer P-453 te staan. De P stond voor de provincie Limburg en P-452 t.e.m. 455 waren verleend aan de Commanditaire Vennootschap Auto-omnibusdienst Nijmegen – Hotel “Plasmolen” – Gennep – Mook. Deze nummers werden gepubliceerd in het tijdschrift De Auto van 17 maart 1910. Toen waren de vier bussen dus nog in dienst. Op een oudere foto staat een van de bussen voor Hotel “De Plasmolen” met nummer P-300. De nummers P-297 t.e.m. 300 waren verleend aan A. Fischermann te Mook, Hotel de Plasmolen. Deze nummers werden gepubliceerd in De Auto van 9 april 1908. De naam Van der Grinten kon ik evenwel nog niet terugvinden, dus of de bussen al voor 9 april 1908 met een ouder kenteken hebben gereden weet ik (nog) niet.

Reactie 5:

Henk Engelaar, 04-07-2018: Ik heb de kaart nog even goed bekeken. Van de linker bus is het kenteken niet leesbaar. De rechter is wel duidelijk, P 452.

Reactie 6:

Rob Essers, 04-07-2018: Het kenteken op de linker bus eindigt zo te zien op "55". Dit is vrijwel zeker de bus met kenteken P-455.
In De Telegraaf van 31 mei 1908 staat in een afvertentie van Hôtel „De Plasmolen” onder meer: "Eigen Auto-Omnibus Plasmolen–Nijmegen" en "Aanbevelend v. d. GRINTEN & Cremer."

In de Provinciale Geldersche en Nijmeegsche Courant van 27 februari 1910 vond ik het volgende bericht:

De auto-omnibusdienst.
Naar de „'s Hert. Ct.” verneemt, zal – nu de auto-omnibus-maatschappij is ontbonden – vanaf 1 Maart a.s. een geregelde auto-omnibusdienst Gennep–Hotel Plasmolen–Nijmegen v.v., worden georganiseerd door de Gebr. v. d. Grinten, exploitanten van het hotel „De Plasmolen”, die door aankoop eigenaars werden van de wagens van genoemde maatschappij. Er zijn reeds proeftochten gehouden.

Reactie 7:

Ariejan Bos, 04-07-2018: Het was inderdaad goed om via Delpher naar meer informatie te zoeken. Daaruit blijkt dat v.d. Grinten en Cremer blijkbaar de uitbaters waren van Hotel De Plasmolen. De autobusdienst, die zij exploiteerden, liep gedurende de zomer vanaf maart/april tot oktober/november. Het laatste jaar was 1912. De reden hiervan was dat eind 1911 de gemeente Nijmegen het besluit had genomen een concessie te verlenen voor de aanleg en exploitatie van een stoomtramlijnverbinding tussen Nijmegen en Venlo, om ook in de winter een verbinding te hebben. Begin 1913 was deze blijkbaar gereed. De autobussen werden vervolgens ingezet op de verbinding Venlo-Steijl.

Reactie 8:

Rob Essers, 05-07-2018:

De aanleg van de tramlijn naar Venlo verliep niet zonder problemen. Op vrijdag 13 december 1912 stortte bij de St. Annastraat het in aanbouw zijde viaduct over de spoorlijn in; zie archieffoto RAN F55011 ¨
In de Provinciale Geldersche en Nijmeegsche Courant van 14 december 1912 staat een gedetailleerd verslag.