GroenestraatkerkCat

Groenestraat 229-229a: Heilige Antonius van Padua~~-Sint Anna~~kerk of Groenestraatkerk: Op 24 mei 1909 werd de eerste steen gelegd voor deze neogotische kerk, die werd ontworpen door Albert A.J. Margry. Op 8 augustus van het volgend jaar kon de Heilige Antonius van Padua~~-Sint Anna~~kerk (of Groenestraatkerk, zoals deze in de volksmond wordt genoemd) al worden ingewijd. De kerk stond nog ver van de stad in een grotendeels nog onbebouwd gebied. Pas vanaf het begin van de jaren ’20, toen met de bouw van het Willemskwartier werd begonnen, werd hij door de groeiende stad omringd. Aan de voorzijde heeft de kerk twee torens, waarvan de linker 56 meter hoog is. De rechter is een stuk lager en heeft een opmerkelijke dakvorm. Boven de drie dubbele deuren die de hoofdingang vormen, bevinden zich glas-in-loodvensters en natuurstenen versieringen in gotische stijl. Achter deze façade bevindt zich een breed en hoog middenschip met aan weerszijden lagere en smallere zijbeuken en verschillende bijgebouwtjes. Opvallend zijn ook de luchtbogen, ter ondersteuning van de muren van het middenschip. Het interieur is goed bewaard gebleven. Op de hoek met de Dobbelmannweg werd de pastorie gebouwd in een met de kerk harmoniërende stijl. In 1911 bouwde Margry aan de laatstgenoemde weg een school en een klooster, dat in 1937 werd uitgebreid met een nog bestaande kapel van C. Pouderoyen. A.A.J. Margry overleed in 1911 en zijn zoon, Jos. Margry, bouwde in 1913 verderop aan de Dobbelmannweg een pensionaat. Zo ontstond er in enkele jaren tijd een geheel complex. Van dit complex is alleen een schoolgebouw verloren gegaan. De Groenestraatkerk werd lang met sloop bedreigd, maar is uiteindelijk op de monumentenlijst komen te staan. In 1994-1995 is de kerk gerestaureerd.

terug naar Gebouwen terug naar Rijksmonumenten

Reactie 1:

Rob Essers, 18-09-2008: Groenestraatskerk

Niets wijst er op dat de Groenestraatskerk ook gewijd is aan St. Anna. In dat geval zou de juiste aanduiding "H.H. Antonius en Anna" of "St. Antonius en St. Anna" zijn geweest, in plaats van "H. Antonius - St. Anna".

In alle krantenberichten uit 1909 en 1910 is sprake van de H. Antonius en/of St. Antoniuskerk en komt St. Anna er alleen aan te pas als plaatsnaam- of parochieaanduiding. Het briefpapier van bouwpastoor N.J. van Erp, dat hij op 1 april 1910 gebruikte voor de aanvraag van "vergunning tot het maken van de rioleering tot afvoer van regenwater en faecaliën van kerkgebouw en pastorie", laat aan duidelijkheid niets te wensen over (zie afbeelding).

De naam "H. Antonius - St. Anna" leidt tot verwarring. De buurtschap St. Anna onder Hatert waar de kerk werd gebouwd, is na de Tweede Wereldoorlog opgeplitst in een aantal wijken, waaronder St. Anna en Hazenkamp. De naam "H. Antonius - Hazenkamp" of "H. Antonius - Nijmegen-Midden" is een betere aanduiding.

Voor Nijmegenaren maakt dit verder weinig uit. In de volksmond heet de kerk "Groenestraatkerk" of "Groenestraatskerk".

Reactie 2:

Redactie, 16-04-2018: Duidelijk staat het in de PGNC van 09-08-1910: "[Mgr. kwam] in de nieuwe parochie St. Anna ter inwijding der voltooide St. Antoniuskerk aan de Groenestraat."

Als St. Anna plaats- of parochieaanduiding was, kan de naam St. Annakerk wel als volksbenaming hebben bestaan. In kranten staat het een paar keer (1928 en 1931).

Er is ook het verhaal dat de kerk eigenlijk aan St. Anna gewijd zou worden maar dat St. Antonius van Padua erbijgehaald werd omdat die over een gulle sponsor beschikte. Over dat laatste schreef
De Gelderlander van 01-06-1933 bij overlijden van de eerste pastoor van de Groenestraatkerk:

Naar men zich zal herinneren was pastoor van Erp de oprichter van de Sint Antonius parochie in de Groenestraat. Veel moeilijkheden gingen met deze oprichting niet gepaard, daar de kerk een schenking was uit een legaat van den heer de Greeff, te Rotterdam. Uit dit legaat, waarvan vele kerken werden gebouwd, die allen den H. Antonius tot patroon hadden, was de Groenestraatkerk de eerste.

Reactie 3:

Rob Essers, 16-04-2018: Antonius van Padua Kerkbouw-stichting

De Kerkbouw-stichting is opgericht uit de nalatenschap van Joannes Petrus Grewen (Rotterdam 5 januari 1839 – Rotterdam 17 november 1910). Joannes was een effectenmakelaar uit Rotterdam die, na een ruzie met zijn broer Cornelis Hendrik, voor zichzelf een kantoor begon in het Witte Huis te Rotterdam (de eerste "wolkenkrabber" van Nederland gebouwd in 1898).

Zijn vrouw, Agatha Johanna Maria van der Ven, overleed (in 1899) na ziekte te Hillegersberg. Uit dankbaarheid voor de goede verzorging van zijn vrouw wilde Joannes Grewen een nieuw ziekenhuis laten bouwen. Het bisdom Haarlem bleek echter zeer inhalig. Dit was de reden waarom Grewen niets meer met dit bisdom te maken wilde hebben.

Zijn neef, Albert Margry, zocht contact met Wilhelmus van de Ven, bisschop van Bisdom 's-Hertogenbosch, met de vraag of deze een kerk, gewijd aan Antonius van Padua, ten geschenke wilde krijgen.

Er kwamen nog veel meer Antonius van Padua kerken, want toen Joannes stierf werd de Kerkbouw-stichting opgericht, de zijn vermogen beheerde. Dit vermogen werd gebruikt om kerken te bouwen die alle aan Antonius van Padua waren gewijd. In de laatste wilsbeschikking van Joannes was opgenomen dat deze kerken nimmer in het bisdom Haarlem mochten worden gebouwd.

De kerken werden alle ontworpen door telgen uit de architectenfamilie Margry.

Albertus Arnoldus Johannes Margry (Harderwijk 30 april 1857 – Rotterdam 29 oktober 1911) was de schoonzoon van de halfzus, Adriana Johanna, van Johannes Petrus Grewen. De familie Margry zou de huisarchitect worden van de kerkbouwstichting. Afstammelingen zijn nog steeds in de architectuur werkzaam, alleen kerken worden er niet veel meer gebouwd.

Enkele kerken, door de stichting ondersteund:
· Antonius van Paduakerk op Fellenoord te Eindhoven (Woensel) de eerste door Joannes geschonken kerk, gebouwd in 1907 (bijdrage f 125.000,-), gesloopt tijdens de wederopbouw, toen heel Fellenoord werd gesloopt.
· Groenestraatkerk te Nijmegen (St. Anna), uit 1909 (bijdrage f 188.761,23).
· Antonius van Paduakerk te Tilburg, uit 1911 (bijdrage f 142.874,-), door Jos Margry.
· Antonius van Paduakerk te Nijnsel,uit 1911, door Louis Kooken.
· Antonius van Paduakerk te Keldonk, uit 1912 (bijdrage f 45.714,-), de eerste kerk die na Joannes' dood door de Stichting werd gefinancierd.
· Antonius van Paduakerk te Nijmegen, uit 1917
· Steentjeskerk te Eindhoven (Strijp), uit (1917 of) 1919 (bijdrage f 80.000,-)
· Antonius van Paduakerk in de wijk Villapark te Eindhoven (Tongelre), architect Jan Stuyt, uit 1918 (bijdrage f 113.992,-).

Pastoor Nicolaus Josephus van Erp (Oss 6 mei 1871 – Nijmegen 31 mei 1933), 62 jaar
10 juni 1910: eerste pastoor St. Antonius Groenestraat
8 november 1918: ontslag wegen ziekte, 47 jaar
3 juni 1933 begraven op de begraafplaats van St. Annastichting (geruimd in 1972, herbegraven gemeenschappelijk graf Begraafplaats Heilig Land Stichting)

Het opmerkelijke feit doet zich voor dat de pastoor niet begraven is op het kerkhof aan de Groenestraat, hoewel hij daar als bouwpastoor een ereplaats verdient. Met zijn stoffelijke resten is wat slordig omgesprongen.

In 1972 werd Huize St. Anna afgebroken om plaats te maken voor het verpleeghuis St. Joachim en St. Anna. De begraafplaats werd geruimd en alle stoffelijke resten zijn herbegraven in een gemeenschappelijk graf op het kerkhof naast de Cenakelkerk in de Heilig Landstichting (Begraafpark Heilig Land Stichting).

In 1997 werden de grafrechten door Stichting De Waalboog niet verlengd. Het grafmonument is overgebracht naar de tuin van Joachim en Anna, Groesbeekseweg 327, 6523 PA Nijmegen (zie afbeeldingen). Hoewel de tekst suggereert dat de bejaarde bewoners van Huize "St. Anna" hier begraven ligggen, zijn de stoffelijke resten achtergebleven in het (ongemarkeerde) gemeenschappelijke graf op de Begraafplaats Heilig Land Stichting.

REAGEER:

Uw aanvullingen of opmerkingen zijn welkom!
Met dit formulier kunt u (nog) geen foto's versturen. Gebruik daarvoor uw e-mailprogramma.
Opmaak kan wel, bv <b>Vet</b> of <i>cursief</i> geeft Vet of cursief.