Berg en Dalseweg 81, Canisiuscollege

Met de bouw van het Canisiuscollege aan de Berg en Dalseweg werd begonnen in 1898. Het gebouw werd in opdracht van de paters Jezuïten ontworpen door Nicolaas Molenaar, in samenwerking met Jos Dijkmans. Molenaar had als leermeester P.J.H. Cuypers gehad, die in Amsterdam onder andere het centraal station en het Rijksmuseum had ontworpen. Het Nijmeegse Canisiuscollege vertoont veel overeenkomsten met deze bouwwerken.
Het gebouw, dat voor toenmalige begrippen ongekende afmetingen had, werd opgetrokken in de Hollandse neorenaissancestijl. In het voorjaar van 1900 was het gereed. Het had zowel een lengte als een breedte van 100 meter, rijkte tot 32 meter hoogte, had een inhoud van zo'n 150.000 kubieke meter en de dakpartijen hadden een totale omvang van ongeveer twee hectaren. De kosten voor de bouw bedroegen toentertijd bijna vierhonderdduizend gulden (ongeveer 180.000 euro).
De monumentale voorgevel moest het visitekaartje van het college worden: deze zou degelijkheid, triomfantelijkheid en macht uitstralen. Kosten noch moeite werden gespaard om dit te bereiken. De voorgevel werd vrijwel geheel uit dure, helrode verblendsteen opgetrokken, afgewisseld met horizontale natuurstenen banden. Ook werden vele ornamenten aangebracht, waarvan de bovenstaande foto's er een aantal laten zien. De ingangspartij werd omlijst met zandstenen versieringen in de vorm van pilasters en consoles. Het balkon erboven werd eveneens in rijkelijk geornamenteerde natuursteen uitgevoerd en kreeg een fraai hekwerk. Een aantal foto's toont verder de grote verscheidenheid aan muurankers. In de nissen aan de rechterzijde van de gevel, waarachter de paterskapel ligt, staat een viertal uit natuursteen gehouwen heiligenbeelden van de hand van Egidius Everaerts. Ze werden in 1925 geplaatst. Tenslotte werd het steile leien dak opgesmukt met vele dakkapellen en bekroond met smeedijzeren hekwerk.
Ook binnen werd een aantal markante plaatsen schitterend vormgegeven. De drie verdiepingen tellende hal en de bibliotheek - een hoge zaal met een vijf verdiepingen tellende houten constructie met rondgaande balustrades - zijn, indien mogelijk, het bezoeken waard. 
Stralen de voorgevel en het interieur een grote rijkdom uit, de achterbouw was veel minder uitbundig. Hier werden de gevels met goedkopere bruine bakstenen bekleed en waren nauwelijks ornamenten te vinden. Er bevond zich onder meer een sterrenwacht in een van de torentjes. De achterbouw, die driekwart van het totale complex uitmaakte, werd in 1982 ontruimd en ging tien jaar later tegen de vlakte.
Het Canisiuscollege had oorspronkelijk een symmetrische opzet. In de loop der tijd vonden echter verschillende toevoegingen plaats, waardoor deze symmetrie verdween. In 1930-1931 werd een linkervleugel toegevoegd, die door Charles Estourgie was ontworpen in de stijl van de rest van het complex. In dit deel, dat nog steeds bestaat, werd een grote studiezaal voor de zogenaamde externe leerlingen ingericht. In 1936-37 werd aan de noordwestzijde een kapel toegevoegd, ontworpen door Alexander Kropholler. In 1986 werd dit gebouw gesloopt, net vóórdat het vanwege zijn 50-jarig bestaan als monument had kunnen worden aangewezen. Al met al komt het er op neer dat er nog slechts een kwart van het vroegere Canisiuscollege overeind staat.
Wat gebeurde er nu ín dit gebouw? Het werd in gebruik genomen als gymnasium en internaat. Katholieke jongens uit de middenstand en uit de betere milieu's volgden hier onderwijs en werden door de paters en docenten gevormd tot de nieuwe katholieke intelligentsia. De internen - die er de hele week door verbleven - en de externen werden zoveel mogelijk gescheiden. Later werden er HBS-opleidingen gegeven. Momenteel is een afdeling van het Regionaal Onderwijs Centrum in het overgebleven deel gevestigd. 
Verschillende bekende Nederlanders hebben onderwijs gevolgd aan het Canisiuscollege, waaronder oud-minister-president Lubbers en oud-minister Van Mierlo.

 

01-DSC01389.jpg 02-DSC01355.jpg 03-DSC01401.jpg 04-DSC01356.jpg 05-DSC01379.jpg
06-DSC01380.jpg 07-DSC01381.jpg 08-DSC01382.jpg 09-DSC01385.jpg 10-DSC01386.jpg
11-DSC01387.jpg 12-DSC01405.jpg 13-DSC01399.jpg 14-DSC01396.jpg 15-DSC01388.jpg
16-DSC01358.jpg 17-DSC01378.jpg 18-DSC01354.jpg 19-DSC01376.jpg 20-DSC01377.jpg
21-DSC01403.jpg DSC03616.jpg DSC03617.jpg DSC03620.jpg DSC03625.jpg
DSC03628.jpg DSC03629.jpg DSC03631.jpg DSC03633.jpg DSC03634.jpg
DSC03635.jpg DSC03636.jpg DSC03640.jpg DSC03642.jpg DSC03644.jpg
DSC03646.jpg DSC03651.jpg DSC03652.jpg DSC03655.jpg DSC03657.jpg
DSC03659.jpg

terug naar Gebouwen terug naar Rijksmonumenten


REAGEER:

Uw aanvullingen of opmerkingen zijn welkom!
Met dit formulier kunt u (nog) geen foto's versturen. Gebruik daarvoor uw e-mailprogramma.
Opmaak kan wel, bv <b>Vet</b> of <i>cursief</i> geeft Vet of cursief.