Zuidoosten

HET ZUIDOOSTEN VAN DE STAD:

Verlengde Groenestraat:
De Verlengde Groenestraat begon oorspronkelijk op de kruising Sint Annastraat- Groenestraat en liep vanaf hier naar het oosten. Vlak voor de spoorlijn Nijmegen-Venlo boog de weg af naar het zuidoosten en liep hij parallel aan de spoorlijn, tot aan de kruising met de Heyendaalseweg.
In 1979 werd het eerste deel van de straat, tussen de Groenestraat en het spoor, omgedoopt tot Groenewoudseweg.

Groenewoudseweg en Oude Groenewoudseweg:
De Groenewoudseweg begint op de kruising Groesbeekseweg-Postweg en loopt naar de spoorlijn Nijmegen-Venlo. Tot in 1979 boog de weg hier af en volgde hij de huidige Oude Groenewoudseweg naar de Sint Annastraat.
In 1979 kwam de brug over het spoor gereed en werd een deel van de Verlengde Groenestraat bij de Groenewoudseweg getrokken. Tegelijkertijd werd de weg die parallel aan het spoor lag Oude Groenewoudseweg genoemd.

Driehuizerweg en Professor Korsstraat:
De Driehuizerweg was vroeger veel langer dan nu. De straat begon op de kruising met de Groesbeekseweg en Coehoornstraat. Vanaf dat punt volgde hij de huidige loop van de Heyendaalseweg tot aan de kruising met de Groenewoudseweg. Bij deze kruising maakte de weg een knik en volgde hij de loop van de huidige Professor Korsstraat. Waar deze straat nu een bocht maakt voor een bejaardenflat, liep de Driehuizerweg vroeger in zuidelijke richting door. De bakstenen brug over de in 1883 geopende spoorlijn Nijmegen-Venlo lag ongeveer 100 meter oostelijker dan nu. Na de brug liep de Driehuizerweg nog ongeveer 50 meter in zuidoostelijke richting, parallel aan het spoor en daarna boog deze af naar het zuiden. Het laatste deel van de weg, tot aan de Scheidingsweg, ligt er nog steeds.
Eind jaren '60 werd de Driehuizerweg tussen de Groenewoudseweg en de spoorlijn onder handen genomen. De spoorbrug verdween en de weg werd meer naar het westen verlegd, zodat deze aan de andere kant van het spoor precies aansloot op de Heyendaalseweg. Vanaf de kruising met de Verlengde Groenestraat werd de weg weer aangesloten op de oude Driehuizerweg.
Begin jaren '70 verdween deze aansluiting echter. Door uitbreiding van universiteitsgebouwen aan en reconstructie van het Toernooiveld werd de Driehuizerweg hier onderbroken. Het gedeelte tussen Groesbeekseweg en de spoorlijn werd nu bij de Heyendaalseweg gevoegd. Van de Driehuizerweg bleef alleen het stuk over vanaf het Toernooiveld tot aan de Scheidingsweg.

Heyendaalseweg:
De Heyendaalseweg is nu twee keer zo lang als in het begin van de jaren '70. De straat begon op de huidige kruising van de Heyendaalseweg en de Verlengde Groenestraat en liep vandaar over (ongeveer) het huidige tracé naar en door Brakkenstein.
In de jaren '70 werd de straat verlengd met het noordelijk deel van de Driehuizerweg.

Professor Bellefroidstraat:
Direct na de Tweede Wereldoorlog werd tussen de Groenewoudseweg, Driehuizerweg en de spoorlijn Nijmegen-Venlo een kleine woonwijk met noodwoningen gebouwd. De straten werden vernoemd naar gouverneurs-generaal in het vroegere Nederlands-Indië. Het hele wijkje werd eind jaren '60 net zo snel afgebroken als dat het was opgebouwd.
Het wijkje werd doorsneden door de Jan Pieterszoon Coenstraat, die in het verlengde van de Professor Molkenboerstraat lag. Rond 1980 werd op deze plaats de Professor Bellefroidstraat aangelegd.
Waar eens de Gouverneursbuurt lag, staan nu een bowlingbaan, een autogarage en de brandweerkazerne. Er zijn echter plannen voor de bouw van een scholencomplex op deze plaats.

Valkenburgseweg:
De Valkenburgseweg verbond oorspronkelijk de Driehuizerweg met de Groesbeekseweg. De weg begon direct achter het gebouw van de natuur- en wiskundefaculteit en liep in rechte lijn naar de Groesbeekseweg. In de jaren '70 verdween de overgang over de spoorlijn Nijmegen-Venlo. Sindsdien bestaat alleen nog het stuk tussen de Groesbeekseweg en het spoor.
Aan het eind van de Valkenburgseweg, vlakbij het spoor, staat nu nog een vroeger wachthuisje van de spoorwegen: het enige in zijn soort dat nog in Nijmegen bestaat.

terug naar titelpagina

Reactie 1:

Frans Geertsen, 06-03-2014: Ik verwonder mij over het bestaan van een zogenaamd wachthuisje aan de Valkenburgseweg. Waar kan ik dat vinden??
Volgens mijn gegevens werden de spoorbomen van de overgang aan de Valkenburgseweg bediend vanaf een wachthuisje aan de d'Almarasweg. Een van de wachters was de hr van Bremen die aan de d'Almarasweg woonde.
Reactie 2:

Arjen W. Kuiken, 11-04-2017: In 1883 werden langs de dubbele spoorlijn Nijmegen - Venlo en Nijmegen - Kleve zogenaamde "wachters huisjes" gebouwd. Aangeduid als WH's en ook wel "wachtposten" genoemd. De bewoner (spoorman) had de verantwoordelijkheid over een bepaald stuk traject van de spoorlijn, soms gecombineerd met andere taken zoals het bedienen van wissels, seinen en spoorbomen.
De wachtposten hadden alle dezelfde bouw. De eerste wachtpost na station Nijmegen stond bij de spoorovergang in de Valkenburgseweg (ten ZO). Van hieruit werden zowel de overwegbomen in de Valkenburgseweg als in de d'Almarasweg bediend. De wachtpost had de code: WH12.

De volgende wachtpost (WH13) stond ten NW van de spoorovergang in de Scheidingsweg. In 1918 werd hier in de lijn Nijmegen - Kleve een halte geopend, station Heilig Land. Deze werd in 1925 alweer opgeheven. Tussen de twee spoorlijnen in stond Blokpost 30. Van hieruit werden de overwegbomen, seinen, etc. bediend.

Wachtpost 14 (WH14) stond enige honderden meters ten zuiden van de spoorovergang in de Scheidingsweg. Deze wachtpost, ten W van de lijn, was niet gecombineerd met een spoorovergang. De bewoner had alleen de verantwoordelijkheid over een bepaald stuk spoorlijn.

De plaats van wachtpost 15 (WH15) is onbekend. Bekend is wel dat ook deze post niet gecombineerd was met een spoorovergang. De bewoner had alleen de verantwoordelijkheid over een bepaald stuk spoorlijn.

Alle genoemde wachtposten zijn in de loop der jaren afgebroken. Wanneer: ?

Wachtpost 16 (WH16) is gelukkig nog steeds in volle glorie te bewonderen. Deze is gelegen bij het Zweefvliegveld op het Maldens Vlak. Ten O van het bruggetje over de spoorkuil van de lijn Nijmegen - Venlo. De naastgelegen spoorovergang in de lijn Nijmegen - Kleve was een onbewaakte overgang.
De bewoner had dus alleen de verantwoordelijkheid over een bepaald stuk spoorlijn.

Op de Historische Atlas van de Gemeente Nijmegen / oude kaarten / 1910 (Topogr. kaart) staan de hier boven genoemde WH's duidelijk aangegeven.

Redactie: In de beeldbank van het RAN (GN11499) wordt een 'wachtpost 17' genoemd. Het lijkt een militaire wachtpost maar met jouw verhaal en de aanduiding tussen Groesbeek en Mook zou het heel goed om de locatie van het spoorwachthuis kunnen gaan. Tussen de struiken rechts lijkt een raam zichtbaar.
Reactie 3:

Arjen W. Kuiken, 23-04-2019: WH 17 stond (en staat nog steeds) pal ten westen van het bruggetje over de spoorlijn Nijmegen-Venlo in Molenhoek. Ook dit WH is rond 1883 gebouwd en al jaren geleden tot woonhuis omgetoverd. De weg daar heet de Heumensebaan.

De foto (17 mei 1940) uit de beeldbank van het RAN wordt “Wachtpost 17” genoemd. Dit is echter een heel andere wachtpost. Zoals je zegt, een militaire wachtpost van het Nederlandse Leger, hoogstwaarschijnlijk gelegen aan de Heumensebaan.


RAN GN11499

De opstelling bestaat uit 2 (3?) bunkers. Dit waren de meest primitieve type bunkers waar het daar gelegen Grensbataljon over beschikte. Houten frame, overdekt met aarde en gras- of heideplaggen. Eén schietgat voor geweer of mitrailleur. De foto is genomen vanuit de richting van de vijand. Let op de afgezaagde bomen (rechts) voor een beter schootsveld. De foto is van 17 mei, dus na de capitulatie. Gezien de goede staat waarin de bunkers zich nog bevinden, lijkt mij het aannemelijk dat er geen of weinig strijd is gevoerd.

Op het kaartmateriaal wat ik bezit staat geen “Wachtpost 17” ingetekend. Dit wil niet zeggen dat deze niet bestaan heeft. Ze kan dicht bij WH17 gelegen hebben aan het begin van de Heumensebaan en daarom (later) zo genoemd zijn.
Ik weet van de Mooksebaan dat er meerdere “Wachtposten”waren tussen Mook en Groesbeek. Ook deze staan niet op mijn kaarten ingetekend.

Door de struiken is inderdaad iets te zien. Dit is een wachthuisje. De soldaten daar waren al maanden daar gelegerd en hadden daar hun onderkomen.


REAGEER:

Uw aanvullingen of opmerkingen zijn welkom!
Met dit formulier kunt u (nog) geen foto's versturen. Gebruik daarvoor uw e-mailprogramma.
Opmaak kan wel, bv <b>Vet</b> of <i>cursief</i> geeft Vet of cursief.