Het Valkhof:



Het Valkhof ligt aan de rand van een stuwwal, die ongeveer 200.000 jaar geleden ontstond. In de voorlaatste ijstijd, het Saalien genaamd, werden grote hoeveelheden aarde en stenen door het oprukkende ijs in zuidelijke richting verschoven. Bij Nijmegen kwam het ijs door de stijgende temperaturen tot stilstand en smolt uiteindelijk. Tientallen meters hoge heuvels bleven uiteindelijk liggen. Het Valkhof, dat op ongeveer 35 meter boven NAP ligt, vormde oorspronkelijk één plateau met het nabijgelegen Kelfkensbos.
Het Valkhof heeft een rijk verleden. Zo'n vijftien jaar voor het begin van onze jaartelling stichtten de Bataven hier een stad, Oppidum Batavorum. Deze werd in 69 na Christus, tijdens de Bataafse opstand, door de Romeinen in brand gestoken. Tweehonderd jaar later bouwden de Romeinen zelf een fort op het Valkhof, dat rond 400 werd verlaten.
Omstreeks 770 liet Keizer Karel de Grote op deze plek een palts bouwen, van waaruit het noordelijk deel van het Frankische Rijk werd bestuurd. De palts werd in 881 door de Noormannen in brand gestoken, later herbouwd en in 1047 andermaal grotendeels door brand verwoest. De palts werd wederom herbouwd, maar een eeuw later grotendeels gesloopt. De Rooms-Duitse koning Frederik I, beter bekend als 'Barbarossa', liet er in de jaren 1152-1155 namelijk een grote burcht optrekken. De Valkhofburcht domineerde eeuwenlang het stadsbeeld, maar werd in 1796-1797 in opdracht van de provincie afgebroken. Alleen de Sint-Nicolaaskapel - waarschijnlijk gebouwd tussen 1030 en 1050 -, de ruïne van de Sint-Maartenskapel uit 1155 en een deel van de omwalling van de burcht bleven gespaard.
Na de sloop werd op de Valkhofheuvel een park aangelegd - een van de eerste stadsparken in Nederland. Johan David Zocher senior ontwierp het in Engelse landschapsstijl. In de jaren '30 van de 19de eeuw werd 'het Hof' heringericht door Hendrik van Lunteren.
In de Tweede Wereldoorlog werd een drietal bunkers tegen de Valkhofheuvel aangebouwd. Ondanks zijn strategische ligging doorstond het park met zijn waardevolle bouwwerken de oorlog zonder al te veel schade. Bij de laatste opknapbeurt van het Valkhofpark in 1980 werden twee van de drie bunkers afgebroken.
Al vele jaren zijn er plannen om de oude Valkhofburcht weer op te bouwen en zo een deel van Nijmegens historie weer tot leven te wekken. Tegenstanders van deze plannen wijzen op de waarde van het Valkhof als een van de eerste stadsparken in Nederland. Voorlopig zijn de herbouwplannen van de burcht in ieder geval in de ijskast gezet.

Op de witte balustrades aan de noordzijde van het park zijn twee teksten geschilderd, die op deze historische plaats betrekking hebben. Op een balustrade nabij de Sint-Nicolaaskapel staat een Latijnse tekst, die oorspronkelijk van de hand komt van de 17de eeuwse dichter Constantijn Huygens. De tekst luidt:

HIC STETIT HIC FRENDENS AQUILAS HIC LUMINE TORVO
CLAUDIUS ULTRICES VIDIT ADESSE MANUS

Vrij vertaald betekent dit: 'Hier stond Claudius en zag hij knarsetandend met grimmige blik de adelaars en de wrekende troepen naderen.' 
Met Claudius wordt eigenlijk Julius Civilis bedoeld. Deze Bataaf was de leider van de opstand van de, die oorspronkelijk in de gebieden rondom, maar voornamelijk ten noorden van Nijmegen woonden. In 69 vond de Bataafse opstand tegen de Romeinen plaats. Als vergelding verjoegen deze laatsten de Bataven en lieten zij het Oppidum Batavorum tot de grond toe afbranden. Vanaf de plek van het hekwerk heeft men een prachtig uitzicht op het noorden en aangezien de Romeinen uit het zuiden kwamen, lijkt de tekst hier enigszins misplaatst.
Op een andere balustrade is nog een Latijnse tekst afgebeeld, die de bezoeker met recht vraagt:

QUEM DABIS HAEC POSSIT QUI DARE CUNCTA LOCUM?

Ofwel, in een vroeg 19de-eeuwse vertaling: 'Weet ge mij een plaats te noemen, die op zoo veel schoons kan roemen?'

avalkhof006.jpg avalkhof007.jpg avalkhof010.jpg avalkhof011.jpg valkhof001.jpg
valkhof002.jpg valkhof003.jpg valkhof004.jpg valkhof005.jpg valkhof008.jpg
valkhof009.jpg valkhof012.jpg valkhof013.jpg valkhof014.jpg valkhof015.jpg
valkhof016.jpg valkhof017.jpg valkhof018.jpg valkhof019.jpg valkhof020.jpg
valkhof021.jpg valkhof022.jpg valkhof023.jpg valkhof024.jpg valkhof025.jpg
valkhof026.jpg valkhof027.jpg valkhof028.jpg valkhof029.jpg valkhof030.jpg
valkhof031.jpg valkhof032.jpg valkhof033.jpg valkhof034.jpg valkhof035.jpg
valkhof036.jpg valkhof037.jpg valkhof038.jpg valkhof039.jpg valkhof040.jpg
valkhof041.jpg valkhof042.jpg valkhof043.jpg valkhof044.jpg valkhof045.jpg

terug

Reactie 1:

Sandra van Gelder, 05-01-2018: Hoihoi, wat leuk om zoveel interessante dingen over het Valkhof te lezen! Er staat echter dat de Romeinen Oppidum Batavorum in 69 in brand hebben gestoken. Ik begrijp uit andere artikelen dat het juist de Bataven onder leiding van Julius Civilus zijn geweest die hun eigen stad in brand hebben gestoken (volgens Tacitus) nadat het duidelijk was dat ze de strijd zouden verliezen.
Reactie 2:

Gerard Rikken, 09-04-2018: Sandra, Interessant om te horen dat jij de schuld voor de brandstichting bij Claudius (? Julius was wel zijn Romeinse naam) Civilis en zijn Batavieren legt. Je noemt Tacitus als bron -weet je waar Tacitus dit conflict beschrijft?
Interessant in deze context is ook dat keizer Vespasianus na alle interne strijden onder het Vierkeizerjaar (69) hard ingreep tegen de opstandelingen die er nog waren. Noviomagus kwam daar relatief nog goed uit, terwijl keizerszoon Titus korte metten met Jeruzalem maakte. Kan men dit verschil in behandeling verklaren met dat Batavieren bondgenoten waren, tewijl de joden niet de Romeinse (over)macht wilden erkennen?
REAGEER:

Uw aanvullingen of opmerkingen zijn welkom!
Met dit formulier kunt u (nog) geen foto's versturen. Gebruik daarvoor uw e-mailprogramma.
Opmaak kan wel, bv <b>Vet</b> of <i>cursief</i> geeft Vet of cursief.