131T

Uit het Nimweegs verleden 131

21-11-1984

Zoals het vroeger was (4)

Op mijn stukje getiteld „Allerzielen", dat ik op 31 oktober in „De Brug" plaatste, zijn nogal wat reacties gekomen. In totaal twaalf telefoontjes en een brief. De oorzaak van deze reacties was dat ik een verkeerde straatnaam gebruikt had voor de „Zusters van Bottendaal".

Met de „Zusters van Bottendaal" bedoelde ik de zusters uit de Van Oldenbarneveltstraat, maar in plaats daarvan schreef ik Dominicanenstraat. Dat was natuurlijk een grote fout. Dat kwam doordat ik - toen ik mijn notities in het net ging typen - zat te mijmeren of de zusters nu Franciscanessen waren of Dominicanessen, In mijn verstrooidheid heb ik toen die fout gemaakt. Daarvoor bied ik mijn oprechte verontschuldigingen aan. Daarnaast ben ik u allen dankbaar dat u meteen reageerde, wat een bewijs is dat mijn stukjes zeer goed gelezen worden.

Zuster Hungera Dodenbier van de Franciscanessen v.d. H. Familie Provincialaat uit de Van Oldenbarneveltstraat (nu heb ik de straatnaam wel goed) stuurde mij een zeer sympathieke brief waarin zij mij ook op de fout wees van de verkeerde straatnaam. De brief is te lang om deze helemaal te plaatsen, daarnaast staan er nog aanvullingen in die ik liever bewaar als ik over deze zusters en hun werk in Nijmegen ga schrijven. Per slot van rekening heb ik ook over de zusters van Hallo en de zusters van Bethlehem geschreven. Dat ik dat niet eerder gedaan heb is dat ik het cassettebandje dat ik in 1982 in hun klooster heb opgenomen, kwijt geraakt was. Het bandje heb ik inmiddels weer teruggevonden. Ik had het, met het boekje - waarin de levensschets van Moeder Elisabeth de stichteres van de orde - te goed weggeborgen, zodoende. Het slot van de brief van zuster Hungera sluit precies aan op het stukje van „allerzielen" en daarom wil ik u dat niet onthouden. Vooral niet omdat de zusters toentertijd nauw betrokken waren bij de verzorging tijdens de ziekte, het sterven en de dood van de zieke mens.

Aan het eind van haar brief schrijft zuster Hungera het volgende en ik neem de tekst letterlijk over.

Een bijzonderheid bij het afleggen was nog het doodskleed, dat gebruikelijk was. Als de overledene, na afgelegd te zijn, in de kist gelegd was, „gekist" noemde men dat, wensten de meeste mensen, dat de zusters met een doodskleed kwamen. Het doodskleed was van dunne, witte stof. Het bestond uit drie lange banen (ongeveer de lengte van de overledene), een vrij smalle baan en twee bredere. De smalle baan werd van hals tot de voeten midden over het lichaam gelegd, de handen gevouwen er bovenop. De beide bredere banen werden aan beide kanten op de middenbaan gelegd, over de armen heen. Rondom lichaam en schouders. Het resultaat was: Dat het leek alsof de dode een wit kleed droeg en daar over een, een wijde mantel om de schouders geslagen had. (Einde van de brief).

Vooral de jongeren onder ons zullen nu wel begrijpen hoe de nabestaanden vroeger met een overlijden bezig waren. Wanneer er tegenwoordig een overlijden thuis plaatsvindt, wordt de overledene meteen opgehaald en, na verzorgd te zijn, in een rouwkapel of rouwcentrum opgebaard. Omdat de overledenen tegenwoordig niet meer zo'n doodskleed dragen (Wij noemden dat een „hennekleed") maar dagelijkse kleding, en het gezicht en handen wat opgemaakt worden, is het tegenwoordig niet meer zo eng om een opgebaarde dode te zien. Alles speelt zich nu ook meer afstandelijk af. Hiermee wil ik natuurlijk niet zeggen dat het verdriet om het verlies van de dierbare er minder om zou zijn. Met uiterlijk vertoon is natuurlijk nooit het stille, innerlijke, verdriet te peilen.

Van de heer Van Gasteren uit Overasselt ontving ik ook nog een brief waarin hij beschrijft hoe het er vroeger op een dorp aan toe ging. Ik ben hem voor zijn brief ook erg dankbaar.

Klik hier en reageer daarmee per email als u uw reactie hieronder wilt laten plaatsen

Reactie 1:

Rob Essers, 25-05-08: "Zusters van Bottendaal"

Raadsbesluit d.d. 17 juni 1882: Bottendaal (straatnaam)
Raadsbesluit d.d. 8 mei 1909: van Oldenbarneveldtstraat
Raadsbesluit d.d. 9 juli 1924: van Oldenbarneveltstraat
Raadsbesluit d.d. 4 april 1984: Bottendaal (wijknaam)

Van 1882 tot 1910 was Bottendaal de naam van de straat die liep van de Graafsche straat (Graafseweg) naar het station. Om een einde te maken aan de verwarring met de straatnaam Doddendaal werd de naam Bottendaal met ingang van 1 januari 1910 gewijzigd in van Oldenbarneveldtstraat. In 1924 werd de schrijfwijze gewijzigd in van Oldenbarneveltstraat.

De naam Bottendaal werd bij de Volkstelling 1960 gebruikt als nieuwe naam voor de Zeeheldenbuurt. Vanaf 1971 spreekt men van de "wijk" Bottendaal. De wijknaam Bottendaal is voor het eerst in 1984 door de gemeenteraad vastgesteld.