Uit het Nimweegs verleden 52

1982

De vakbeweging 3

De r.k geestelijke die ik in het vorige stukje voor het voetlicht haalde, is er nooit achter gekomen welk een verstrekkende gevolgen zijn uitgesproken, onmenselijke bedreiging om het jonge gezin brodeloos te maken gehad heeft. De jongeman heeft in zijn verdere lange leven géén stap meer in de kerk gezet. Zijn vrouw heeft ook aan de wens van hem voldaan om, wanneer hij zou komen te overlijden, hem niet de laatste sacramenten der stervenden te laten toedienen en zijn stoffelijk overschot bij de begrafenis buiten de kerk te houden.

Wij, katholiek georganiseerden, werden door de andersdenkenden steeds op de hak genomen om onze geestelijke bondsadviseurs en niet altijd ten onrechte. Wanneer er op een bondsvergadering door een der aanwezigen 'n vraag gesteld of 'n voorstel gedaan werd, dan keken de bestuurders eerst naar de adviseur om te horen hoe hij er over dacht. Ook hadden zij zo'n invloed op het samenstellen van de agenda dat als eerste punt het Patroonsfeest, 'n tridiüm of 'n retraite geplaatst werd. Er waren ook geestelijken die directies van fabrieken, bedrijven en winkels wisten te beïnvloeden om bij het adverteren om personeel steeds naar R.K. krachten te vragen. Dat zette natuurlijk veel kwaad bloed bij het andere deel van de stadsbevolking, vooral bij de socialisten die hun gram dan weer op ons haalden. Er is ook behoorlijk deining geweest toen in de twintiger jaren het NVV 'n pand aan de Berg en Dalseweg wilde aankopen. De kerkelijke autoriteiten verzetten zich heftig tegen dat plan, terwijl er ook levensgrote problemen met de parochie-geestelijken ontstonden, want het pand stond precies naast de R.K. kerk en de geestelijken dulden geen rooie rakkers van het NVV als buren. Het pand dat eigendom van een domineesfamilie was, werd tenslotte aan een particulier verkocht die toevallig (?) lid van het NVV was! Hoe fel de R.K. geestelijkheid tegen de socialistische arbeidersbeweging was, bleek nog eens duidelijk in 1954 toen de bisschoppen 'n mandement (dat is een herderlijk schrijven) uit lieten gaan, waarin het de katholieke arbeiders - op straffe van onthouding der kerkelijke sacramenten - verboden was zich socialistisch te organiseren. Heel verwonderlijk was wel dat men wel lid mocht zijn van de PvdA en in werkgroepen van deze partij mocht zitten. Dat mandement heeft heel veel ongenoegen onder álle arbeiders veroorzaakt en tevens veel gewetensbezwaar opgeleverd. Goed 25 jaar later mag het NKV zonder veel omhaal fuseren met hetzelfde rood geverfde NVV tot het FNV, wel een ommezwaai of niet soms? Maarja, het kan verkeren, zei Bredero. U moet niet gaan denken dat ik op de R.K. geestelijken af zit te geven, dat is echt niet mijn bedoeling, maar wat waar is is waar en niet anders. Ook de andersdenkenden, waaronder ook de socialisten, hielden er vreemde gedachtekronkels op na om ons, als katholieken, te treiteren. Neem nu eens de Coöperatie in Nijmegen, die de meeste klanten onder de katholieken had, die enkele katholiek die in het bestuur zat werd door de socialistische meerderheid gedwarsboomd en platgewalst. 

Zelf heb ik ook nare ervaringen met socialisten gehad. Zo werkte ik in 1953 in Amsterdam onder een socialistische hoofduitvoerder. Die man was zo rood als een tomaat en droeg op bepaalde wijze zijn idealen uit. Hij betaalde voor drie arbeiders uit het bedrijf de krant Het Vrije Volk, maar toen hij hoorde dat ik katholiek was, kon hij mijn bloed wel drinken en had ik geen leven bij hem. Op allerlei manieren probeerde hij mij dwars te zitten, zodat ik gedwongen was het hoofdkantoor in Den Haag van mijn problemen in kennis te stellen en ik tijdelijk overgeplaatst werd. In Rotterdam kreeg ik met een socialistische monteur te doen die mij steeds om mijn geloof in de maling nam, zo erg zelfs dat zijn collega's mij in bescherming namen en ik van 'n communist zowaar 'n bijbel kreeg om mij te verdedigen! In verschillende rood getinte kosthuizen werd mij verboden om voor en na het eten te bidden. Over verdraagzaamheid gesproken, niet dan?

Reactie

Van de heer Berenbroek, Hengstdalseweg te Nijmegen, ontving ik een zeer goede en duidelijke reactie betreffende de foto die geplaatst was op 24 maart bij het eerste stukje van de vakbeweging. Zijn vader was in die tijd secretaris van de Ned. R.K. Bond van transportarbeiders te water en te land afd. Nijmegen. Op de foto staat zijn vader op de eerste rij met strohoed op en een sigaret in zijn linkerhand. Het origineel van de foto is nog steeds in het bezit van de fam. Berenbroek. Verder merkt de heer Berenbroek nog het volgende op: iedereen die op een of andere manier aan transport deed kon lid van deze bond worden zo ook broodbezorgers etc. De betreffende foto werd gemaakt tijdens de Rerum Novarum-optocht die gehouden werd in 1921 (en niet zoals ik schreef in 1923) naar aanleiding van de zesde lustrum-herdenking van deze voor de katholieken belangrijke encycliek die in 1891 uit kwam. Bij het vijfde lustrum - in 1916 - mocht er wegens de eerste wereldoorlog geen optocht gehouden worden. Tevens wijst hij op de sterke positie welke het gezellenhuis van Kolping „De Klep" in die jaren had ingenomen. Voor deze belangrijke correcties en aanvullingen ben ik de heer Berenbroek zeer erkentelijk.

Klik hier en reageer daarmee per email als u uw reactie hieronder wilt laten plaatsen