003T

Uit het Nimweegs verleden 3 17-01-1979
Een dezer dagen vroeg mij een jongedame of wij geen waterspoeling op de w.c. in de ouwe stad hadden? Nee, dat hadden wij niet! Het spoelen met emmers water zoals zij voorstelde was praktisch niet uit te voeren omdat wij het water vanuit het huis moesten halen en de weg volgen die ik in het tweede artikeltje reeds beschreven heb. Daarbij moet men nog bedenken dat wanneer er door zo'n twintig personen per dag éénmaal van de w.c. gebruik zou worden gemaakt, er ook twintig emmers water in de onderstaande ton opgevangen moesten worden. Dat dit een onmogelijkheid was zal men wel kunnen begrijpen.
Zoals ik al eerder geschreven heb was het geen pretje om 's nachts buitenom het huis naar de w.c. te gaan. Om dat ongemak, vooral in de winternachten, wat op te heffen werd daarvoor in huis een emmer geplaatst waarin door groot en klein gedaan werd wat gedaan moest worden. Deze emmer moest dan de volgende ochtend in de w.c. geleegd worden. Maar het gebeurde weleens dat men deze emmer in de straatgoot leeg liet lopen. Verder beschikten de mensen niet over een douche of badgelegenheid. Zelfs niet over iets wat daar maar enigszins voor door kon gaan. Ik druk mij erg zacht uit als ik stel dat dat een groot ongemak was, vooral voor het mansvolk dat het brood moest verdienen. En dan als kolen-drager, kaaisjouwer, bouwvakker en ga zo maar door. Wanneer dan zo'n kolensjouwer roetzwart, of een bouwvakker vuil en smerig van de bouw thuis kwam, was de huiskamer reeds bevolkt door vrouw en kinderen. Hier kon hij zich niet naar behoren wassen en moest zich in de slaapkamer terugtrekken. Wanneer daar dan een of meer kinderen ziek lagen, wat geen zeldzaamheid was, kwam er van een grondige wasbeurt totaal niets terecht. Men kan zich wel eens afvragen hoeveel maal per jaar het lichaam van de bewoners een totale wasbeurt kreeg. Misschien was dat wel op twee handen af te tellen. Bijzondere problemen kwamen er om de hoek kijken bij de moeder en haar opgroeiende dochters tijdens hun maandelijkse intieme verzorging. Wanneer ik daar nu nog over hoor vertellen door vrouwelijke familieleden en kennissen sta ik verstomd over de ongemakken die zij daarbij ondervonden. Ik voel mij als man niet de aangewezen figuur om daar dieper op in te gaan, maar de lezeressen van dit artikeltje zullen het een en ander wel begrijpen.	Gaat u maar eens na. Geen behoorlijke wasgelegenheid, en een w.c. waar men ieder ogenblik gestoord werd door bezoekers voor die plaats en tel daarbij nog eens de problemen, die speelden bij de behandeling van het intieme damesondergoed. Ja, ja het was allemaal wel ontstellend primitief in die ouwe tijd, gewoon mensonwaardig. De huisvrouwen hadden het eveneens niet makkelijk met de andere huiselijke bezigheden, zoals o.a. de grote gezinswas. Het „witte" wasgoed werd eerst vier en twintig uur in het sodawater geweekt, daarna met de hand uitgewrongen, de vuile plekken met groene zeep aangesmeerd en 's avonds in een hoge teil op een flink opgestookte potkachel aan de kook gebracht, 's Winters was dat wel behaaglijk maar 's zomers was het niet om te harden. De volgende dag werd de was weer flink heet gemaakt, overgebracht in een lage teil die op twee stoelen stond en dan met een wasborstel flink schoon geboend. Het is dan ook niet te verwonderen dat 's avonds het hele huisje vol drogend wasgoed hing. Op regenachtige dagen en 's winters was dat een grote ellende. Alles voelde klam aan, vooral het beddegoed, wat natuurlijk niet bevordelijk was voor de gezondheid. Doordat het dagelijks leven zich afspeelde in te bekrompen kamertjes was het voor de huisvrouwen ontzettend moeilijk om hun huisjes opgeruimd en de kinderen schoon te houden. Dat dat niet altijd en bij iedere huisvrouw lukte is die mensen steeds zwaar aangerekend, maar ik zou willen beklemtonen dat zij daar niet altijd wat aan konden doen. Zij waren daar niet schuldig aan, maar de totale samenleving was daar verantwoordelijk voor.
Klik hier en reageer daarmee per email als u uw reactie hieronder wilt laten plaatsen