Hier staan we in een kuil achter een boerderij in de Peel. Op deze plek had zich in de recente oorlog een hol bevonden waar onderduikers, maar voornamelijk geallieerde piloten op hun vlucht naar het zuiden, werden verborgen. De plek staat bekend als 'De zwarte plak' en de schrijver Toon Kortooms heeft er het gelijknamige boek over geschreven.
Van links naar rechts: Henk Roosendaal, Ber Brinkhoff, Piet Westenend, Jan van 't Hof, Chris de Reus en Wout Willemsen.

Reageer op deze foto, klik hier.

Reactie 1:

Arjen W. Kuiken, 25-03-2008, Voortrekkers 06: De foto is genomen in 1951 (zie foto 05). Volgens de bijgaande tekst was de groep op weg via Brabant naar Hoek van Holland. De foto bewijst dat ze op hun reis ook Noord-Limburg hebben doorkruist want de Zwarte Plak, een buurtschap van Horst-America, ligt in Limburg.
De Voortrekkers hebben moeten weten dat deze schuilplaatsen daar lagen en welke geschiedenis ermee verbonden was (1). Ze waren en zijn nog steeds zeer moeilijk te vinden (2). De bevolking daar moet ze hebben aangewezen. De groep staat hier inderdaad in de restanten van één van de twee ondergrondse schuilplaatsen die boer Poels van de Antoniushoeve heeft laten graven. Deze schuilplaatsen waren, gezien de omstandigheden, zeer comfortabel. Ze waren voorzien van stapelbedden en hadden zelfs elektrisch licht. In de herfst van 1944, bij het naderen van de geallieerde legers, moesten de bewoners van de Zwarte Plak evacueren. De Duitse troepen, die het gebied innamen, hebben toen de schuilplaatsen ontdekt en vernielt.

Dezelfde kuil in 1945 (zie boom links). Piet Smedts staat in de kuil. Foto genomen in 1945 toen er een officieel onderzoek naar de verzetsactiviteiten op de Zwarte Plak werd uitgevoerd.

(1) Uit het boek “de Zwarte Plak” van Toon Kortooms?
(2) De kuil van de gefotografeerde schuilplaats (S1) is anno 2008 nog steeds aanwezig. Ingestort, en overwoekerd met bomen en struikgewas.

Na de oorlog is veel onrust ontstaan in de voormalige verzetskringen door het boek van de schrijver Toon Kortooms (*1916 - †1999). Deze schreef in 1948 het boek “De Zwarte Plak”. Het boek gaat over gewone mensen, die Joden en onderduikers verbergen en neergeschoten geallieerde piloten tijdelijk opvangen en helpen om terug te gaan naar Engeland. De gegevens die Kortooms in zijn boek verwerkte werden voor het grootste deel aangeleverd door Bert Poels, oudste zoon van boer Jacobus Poels van de Antoniushoeve. Toen het boek uitkwam was de voormalige Ondergrondse zeer gebelgd over de inhoud. De activiteiten van Bert Poels tijdens de oorlog, werden te overdreven neergezet terwijl die van anderen in het geheel niet vermeld werden. Kortooms zag zich genoodzaakt zijn boek te herschrijven. Van deze versie, die op vele scholen in het land op de boekenlijst stond, zijn een groot aantal drukken verschenen. In 1977 heeft Poels weer een boek laten verschijnen. Dit keer verteld door de journalist Jan Derix, met de titel: “Vriend en Vijand”. Hoewel het een goed geschreven boek is, wordt in diverse passages de waarheid weer ernstig geweld aangedaan en komt Poels weer als de man van het Noord-Limburgse verzet naar voren. De voormalige Ondergrondse, nu vele jaren ouder, kon de vut niet meer opbrengen te protesteren. Oude wonden werden weer open gereten. Men kon het niet meer aan. Toch gebeurde er iets. Als antwoord verscheen een boek met de titel: “Waarheid en leugen in het verzet”. De schrijver, Mathieu Smedts - hoofdredacteur van het weekblad “Vrij Nederland”, zoon van boer Smedts en kenner bij uitstek, haalde hiermee zijn gram. Hierna werd het stil. Het hoofdstuk “De Zwarte Plak” was afgesloten.

Op “De Zwarte Plak” woonden drie families. Poels (1), Smedts (2) en Geurts (3), allen in het verzet actief. De schuilkelders van boer Poels (S1 en S2) lagen wel heel dicht bij de boerderij van Smedts.