Zoals hierboven neergeschreven verving pastoor Van der Heijden deken Teulings tijdens de gevangenschap van de laatste in Dachau gedurende zo’n 3½ jaar. Na de terugkeer van deken Teulings in 1945 legde pastoor Van der Heijden zijn tijdelijke functie neer en werd op 10 augustus 1945 als beloning ere-kannunnik van het Kathedraal Kapittel van de Basiliek van St. Jan te ’s-Hertogenbosch.

Foto: Deken J. Teulings in gevangeniskleding met nummer 3740 uit Dachau op de preekstoel van de Groenestraatskerk op zondagavond 13 mei 1945 om zijn parochianen te begroeten.

Hoe pastoor Van der Heijden in het leven en in zijn parochie stond, bleek uit zijn artikel in ‘De Gelderlander’ van 24 maart 1945. De gevaren van Nijmegen als frontstad waren goeddeels opgeheven en als waarnemend deken van de stad spoorde hij de katholieken aan weer trouw de H. Mis bij te gaan wonen, zoveel mogelijk in de eigen parochiekerk “om weer spoedig te komen tot een innig parochieel samenleven.”

Het verhaal van de klok
De klok die ons voor iedere viering naar de kerk riep, heeft een bijzondere geschiedenis. De huidige klok is niet de klok die door pastoor Van Riel werd ingezegend met assistentie van parochiaan Herman Sondaal, in die tijd nog subdiaken, later rector in Oegstgeest. 
De oorspronkelijke klok werd geleverd door de firma Eysbouts uit Asten en op 31 juli 1923 door de pastoor ingezegend. Bij deze gelegenheid werd zij gedoopt met de naam St. Stephanus, patroon van de kerk. Op 2 augustus van datzelfde jaar werd zij in de linker toren gehangen en dat was geen gemakkelijk karwei, want het gevaarte woog maar liefst 515 kilo. Nog diezelfde dag werd de klok voor het eerst door pastoor Van Riel geluid.
Bijna 20 jaar deed deze St. Stephanusklok haar dienst, doch daar kwam een einde aan op 3 december 1942 toen de Duitsers haar uit de toren weghaalden en wegvoerden om haar om te smeden tot kanonnen en ander wapentuig. Er werd zowaar een bewijs van deze roof gegeven dat luidde:

“Uit de R.K. Kerk St. Stephanus te Nijmegen, Berg en Dalseweg, provincie Gelderland, werd heden,
3 – 12 – 42 een bronzen klok verwijderd met een diameter van 93 cm en een gewicht van 515 kg. 
Deze klok werd gemerkt 3 127 BG.
I.A. Rüstungsinspektion Niederlande”
(handtekening onleesbaar)

Na beëindiging van de oorlog heeft pastoor Van der Heijden alle moeite gedaan om te achterhalen waar de St. Stephanusklok gebleven was om haar terug te krijgen. Maar alles was tevergeefs. Toen op 28 augustus 1945 van de Rijksinspecteur voor de Kunstbescherming een schrijven binnenkwam, dat de klok naar Duitsland was gebracht en daar was versmolten (natuurlijk voor oorlogstuig!), werden de pogingen opgegeven. Er moest een nieuwe St. Stephanusklok komen. 
Dat deze er inderdaad gekomen is, danken we aan het toenmalige collectantencollege, dat een klokkenfonds gevormd heeft en daarvoor met zoveel aandrang de portemonnees van de parochianen heeft geplunderd, dat in het voorjaar van 1947 het benodigd bedrag (ruim fl. 2500,-) voor een nieuwe klok bij elkaar was gesprokkeld. 

Foto: Het collectantencollege rondom de klok die door hun toedoen weer in de klokkentoren kwam te hangen.

Op zondagmiddag 5 juli 1947 werd deze nieuwe klok door pastoor Van der Heijden plechtig ingezegend. Als inscriptie draagt zij de woorden:

“Hostile furore destructa. Dec. 1942
Nova piëtate reposita. Juni 1947”

(“Door ’s vijands woede vernietigd Dec. 1942
Door vrome milddadigheid in ere hersteld Juni 1947”)

Tot het laatst toe heeft deze klok een kwartier voor de vieringen de mensen opgeroepen naar de kerk te komen. 

Na de oorlog
Zoals net gezegd, stimuleerde pastoor Van der Heijden zijn gelovigen naar de kerk te komen. Zoals hij zelf in het gedenkschrift schreef ter gelegenheid van het 25-jarig bestaan van de parochie:
“Het middelpunt van een parochie is de parochiekerk – het verblijf van God onder ons – waar de parochianen onder leiding van de parochiale geestelijkheid in een gemeenschappelijke eredienst God eren, vooral door het vieren van het H. Misoffer en het breken van het H. Brood in de H. Communie.”
Al vlak na zijn benoeming richtte hij voor de verdieping van het godsdienstig leven meerdere congregaties op: de Congregatie van O.L. Vrouw Onbevlekt Ontvangen voor meisjes van boven de 18 jaar, de Congregatie van O.L. Vrouw van Altijddurende Bijstand voor gehuwde en ongehuwde dames, de St. Agnescongregatie voor meisjes van 12 tot 18 jaar, de St. Stephanuscongregatie voor jongens van 12 tot 18 jaar en tenslotte een mannencongregatie.

Een ander middel om het godsdienstig leven te verdiepen zocht pastoor Van der Heijden in het organiseren van parochie-retraites, afzonderlijk voor dames, heren, jongens en meisjes. Die werden door middel van huisbezoeken grondig voorbereid en gegeven door bijv. de paters Redemptoristen. Het Missiekruis dat in de kerk hangt, herinnert nog aan deze volksmissies.
Pastoor Van der Heijden had een groot hart voor jonge mensen. Met behulp van zijn kapelaans leidde hij ze op tot misdienaar en acoliet. En als het nodig was, bracht hij zelfs aankomende priesterstudenten naar het seminarie “Beekvliet” in St. Michielsgestel, nadat dat door de Duitse bezetter weer was verlaten. (Het seminarie werd namelijk tijdens de oorlog in beslag genomen en diende o.a. als gijzelaarskamp. Zo heeft ook bijvoorbeeld Anton van Duinkerken daar gevangen gezeten. Later vond daar een hevige strijd plaats tussen de Duitsers en de geallieerde Engelsen). Zo hield hij zijn kudde bij elkaar en kon op 17 november 1948 het 25-jarig jubileum van de parochie gevierd worden.
Er werd een 8-daagse geestelijke oefening gehouden waar veel parochianen aan deelnamen. In de kerk werd de beeltenis van Maria van Altijddurende Bijstand onthuld (uitgevoerd in opaline door de kunstschilder M. Lau) en het kerkraam boven de biechtstoel van de pastoor (het pinksterraam). Ook de armen in de parochie werden niet vergeten: elk gezin kreeg 100 kilo aardappelen, een krentenmik, peperkoek, fruit, enz.

Op 21 mei 1949 mocht de pastoor zijn 40-jarig priesterfeest vieren en weer vond er een onthulling plaats en wel op 14 oktober 1951. Na een kort lof vond in het bijzijn van veel parochianen de onthulling, de inzegening en overdracht plaats van het beeld van St. Stephanus op het plein voor de kerk. Dit bronzen beeld is het werk van beeldhouwer Albert Termote.

Emeritaat
In augustus 1958 vroeg de 73-jarige pastoor aan de bisschop of hij zijn pastoorschap neer mocht leggen en met emeritaat gaan. De bisschop stemde daarin toe en op 10 augustus deelt pastoor Van der Heijden officieel vanaf de kansel de parochianen mee dat hij tegen 1 oktober met emeritaat zal gaan.
Zijn laatste levensjaren heeft hij doorgebracht in de St. Maartenskliniek boven aan de Berg en Dalseweg, waar hij op 31 oktober 1962 overleed en op 5 november werd begraven op het kerkhof Jonkerbos.

Pastoor A.J.L. Verhoeven

Toen Pastoor Verhoeven als opvolger van pastoor Van der Heijden de pastorie van de St. Stephanusparochie betrad, bevond hij zich op bekende en vertrouwde grond. Hij was immers van 1936 tot en met 1946, dus zo’n 10 jaar kapelaan geweest onder zijn voorganger en daarna benoemd tot rector van het R.K. Gezellenhuis te Eindhoven. Daarna werd hij nog Hoofdaalmoezenier van de Katholieke Jeugdbeweging (K.J.B.) met als standplaats ’s-Gravenhage.
Op 1 januari 1959 preekt hij in alle H.H. Missen en ontvouwt daarin een nieuw geestelijk plan. Want, zo stelt hij, het kerkbezoek loopt schrikbarend terug. Iedereen zal moeten meewerken om door te groeien naar een echte gemeenschap, die vanuit een christelijke mentaliteit mee gaat doen in de samenleving.
Wat later constateert hij dat het allemaal erg moeizaam gaat, omdat er weinig begrip is voor de eigenlijke noden van die tijd. In november komt hij in alle missen daarop terug en doet een voorstel aan de parochianen elkaar daadwerkelijk te helpen in tijd van nood. Het parochiële caritaswerk moet een uitstraling hebben naar heel Nijmegen-Oost en zelfs naar heel Nijmegen.
Om de mensen meer de gelegenheid te geven om naar de kerk te komen voert hij op elke Eerste Vrijdag van de maand de avondmis in om 19.00 uur.
In 1960 is hij de initiator van het parochieblad: op 1 april van dat jaar komt het blad voor de eerste maal uit, voorlopig nog maar een paar keer per jaar.

Een witte kerk
Ter gelegenheid van zijn 25-jarig priesterschap laat hij de donkere en sombere kerk helemaal wit schilderen. Op 22 december 1960 is dat werk voltooid tot grote voldoening van architect, pastoor en vele parochianen. Natuurlijk vonden anderen weer dat het niet hoorde in deze kerk en waren het er totaal niet mee eens. Ook de verlichting werd in die tijd aangepast en een geluidsinstallatie geplaatst, zodat aan alle kanten de kerk baadde in het licht en de voorganger overal in de kerk goed te horen was. Daarom werd ook de grote houten kap boven de preekstoel weggehaald, want die was niet meer nodig. Die diende er immers voor het geluid ver de kerk in te dragen.
Bijna aan het eind van zijn pastoorschap draagt hij er zorg voor, dat er een nieuwe kruisweg in de kerk wordt geplaatst (1 februari 1962), want op 3 februari 1962 vraagt de bisschop hem: “(...) afstand te doen van de parochie om de functie van hoofd-inspecteur van het lager onderwijs te gaan vervullen.”

Pastoor M.A.J. Raessens

De nieuwe pastoor M.A.J. Raessens werd op 25 februari 1962 door Mgr. M. Oomens, vicaris-generaal van het bisdom Den Bosch, plechtig geïnstalleerd.
Het was een hartelijke, meelevende man die alle goeds voor zijn parochianen, maar ook niet-parochianen wilde. Dat bleek bijvoorbeeld uit zijn bemoeienis met de bewoners van de noodwoningen op de Kopse Hof. Deze mensen kwamen allemaal van buiten de parochie, maar pastoor Raessens betrok hen bij zijn zielzorgactiviteiten, zodat ook zij zich tot de parochie van St. Stephanus mochten rekenen.

Foto: Pastoor M.A.J. Raessens

Het parochiehuis mocht na zo’n dertig jaar wel een opknapbeurt gebruiken. Onder het voorzitterschap van pastoor Raessens gaf het kerkbestuur opdracht het parochiehuis te restaureren en het weer up to date te maken. Op 1 september 1963 was het zover. Het zag er weer tiptop uit, maar om het enigszins rendabel te maken, werden sommige ruimten overdag verhuurd aan het opleidingscentrum “Kopse Hof”, een school voor sociaal cultureel werk.
“Meelevend” werd zojuist geschreven. Hij had een groot hart voor zieke en oudere parochianen. Vandaar dat op 20 november de oprichtingsvergadering plaatsvond van de “R.K. Bond van Gepensioneerden en Bejaarden St. Stephanus” en krap een maand later de oprichting van een parochiële afdeling van “De Zonnebloem”. 
Hij zorgde goed voor zijn parochianen. De verwarming in de kerk werkte niet meer naar behoren en hij zorgde er met het kerkbestuur voor dat er een nieuwe kerkverwarming kwam. Op 24 oktober 1965, vlak voor de winter, werd de nieuwe verwarming in gebruik genomen middels een versnelde heteluchtcirculatie.

Een deel van zijn parochie was een dorp op zich, geografisch een beetje apart van de rest van de parochie, hoewel de bewoners dat zelf niet zo voelden: het “Rooie Dorp”. Ze hadden een eigen clubhuis c.q. buurthuis (het vroegere “Don Bosco”-huis aan het Wilgplein), waar regelmatig de mensen bijeenkwamen voor allerlei activiteiten. Een van die activiteiten had alles te maken met pastoor Raessens: hij las daar één keer per maand voor de moeders van het “dorp” een H. Mis.

Wijk-parochie
Ondertussen werd er binnenskamers hard gewerkt aan een samenwerking tussen de vijf parochies in Nijmegen-Oost: de parochies Christus Koning, Dominicus, Antonius van Padua, Maria Geboorte en die van St. Stephanus. Elke parochie bleef een zelfstandige grootheid, maar sommige werkzaamheden geschiedden toen wijksgewijs, zoals de catechese op de basisscholen, de volwassenencatechese, de oecumene en Mirano. Dat laatste, vreemde woord is de afkorting van MissieRaad Nijmegen-Oost. Deze raad hield zich bezig met alle voorkomende missie- en ontwikkelingswerk en vredesactiviteiten. Heel in het bijzonder met de adventsactie, de vastenactie en de vredesweek.
Overigens waren er toen al ontwikkelingen gaande om de parochies Christus Koning en Stephanus tot één parochie te laten groeien. Dat laatste is pas gebeurd tijdens het pastoorschap van de opvolger van pastoor Raessens, pastoor Smits.
Op 28 november 1971 werd de Wijk-parochie ten doop gehouden en het eerste zichtbare resultaat was dat zondags nog één avondmis in de wijk werd verzorgd door de pastores van de wijk en wel in de Christus Koningkerk.

50 jaar St.Stephanuskerk
Op 19 november 1973 kon de parochie zijn 10e lustrum vieren oftewel zijn 50-jarig bestaan.
Er werd groots uitgepakt. Het kerkbestuur kon door een goed beheer van de financiën de parochie een cadeau aanbieden. In aansluiting op de resultaten van het Tweede Vaticaans Concilie werd de kerk aangepast aan de normen van die tijd. De communiebanken werden naar achteren verplaatst en er kwam een nieuw altaar en een nieuwe lezenaar, allebei voorzien van mozaïeken van Joan Collette. De voorganger/priester stond nu met het gezicht naar de mensen in de kerk toe. Op die manier voelden de parochianen zich veel beter en meer betrokken bij de vieringen. De versiering in de kerk zelf werd wat soberder, vandaar dat er nog heel wat spijkers, haken en ogen in de kerkmuren zitten die nu niet meer gebruikt worden. 

Foto: De kerk met het priesterkoor na de ingrijpende wijzigingen ter gelegenheid van het 50-jarig bestaan van de parochie. De communiebanken werden naar achteren verplaatst en de daarin geplaatste mozaïeken van Joan Colette kwamen in het verplaatsbare altaar c.q. lezenaar terecht.

Toen koster Piet Arts in het ziekenhuis terecht kwam, vroeg pastoor Raessens aan zuster Inigo of zij een aantal taken wilde overnemen. Zuster Inigo was toen werkzaam op de St. Maartenskliniek en de pastoor had haar leren kennen als buitengewoon biechtvader daar. Op Witte Donderdag 1973 vervulde zij haar eerste taken: het versieren van de kerk met een prachtige bloemenweelde en die taken werden allengs meer. Haar kostertaken werden uitgebreider en toen het jongerenkoor ophield met zingen ging zij – om de stille momenten op te vangen – platen draaien.

Achteruit
Langzamerhand ging niet alleen de gezondheid van de koster achteruit maar ook die van de pastoor. Hij vroeg dan aan zuster Inigo of zij bepaalde muziek wilde draaien waar hij zich prettig bij voelde.
In 1977 is hij echt ziek geworden en moesten er vervangers komen om tijdens de Eucharistievieringen voor te gaan. Pater Wielage en Hans van der Ven die op de pastorie verbleven, vervingen hem regelmatig, net zoals de Witte Paters uit de Stieltjesstraat. Deze laatsten waren aangebracht door Wim Marijnissen die zich, als lid van de M.O.V.-groep, met deze missiepaters bezighield.
Er is toen ook een liturgiegroep ingesteld waarin zitting hadden: de al genoemde Wim Marijnissen, broeder Rolandus f.i.c., frater Peter Franken, zuster Inigo en vanuit het dekenaat Nico Raaphorst. Dat allemaal om pastoor Raessens te ontlasten.
Op 6 december 1978 kwam aan zijn ziekbed een einde: hij overleed op die dag en is een paar dagen later begraven op het kerkhof “Jonkerbosch”.

Pastoor Raessens is voor zijn parochianen een echte herder geweest die het beste met hen voor had. Hartelijk, meelevend, soms wat emotioneel, maar altijd een mens van goede wil en met goede bedoelingen. Vaak werd hij afgeschermd door Dora Bos, zijn huishoudster, maar als iemand hem echt nodig had, dan was hij er.

Piet Arts heeft op zeer kleine schaal (in de sacristie met een afvaardiging van het bestuur, een kopje koffie en een drankje!) vlak na het overlijden van pastoor Raessens ook afscheid genomen van de parochie waar hij zo lang koster is geweest. Wel heeft hij zijn opvolger Nol Reuvers nog ingewerkt, maar toen is hij ook uit de parochie vertrokken. Nol Reuvers kwam dus in dienst vlak voor er een nieuwe pastoor zou komen. Het kerkbestuur van toen heeft om de beurt de aanwezigheid in de pastorie verzorgd. Dat was voor hen redelijk makkelijk, omdat ze wisten dat die binnen afzienbare tijd weer bemand zou worden.....

Foto: Zuster Inigo en Koster Nol Reuvers

Pastoor Jan Smits

En inderdaad werd de pastorie weer bemand en wel door pastoor Jan Smits.
Op 16 juli 1936 werd Jan Smits in het Brabantse Moergestel geboren. Al snel verhuisde de familie Smits echter naar Oisterwijk, waar hij zijn jeugd doorbracht. Toen bleek dat hij naar het seminarie “Beekvliet” in St. Michielsgestel onder Den Bosch wilde gaan om voor priester te studeren, moest hij eerst nog een jaartje Frans bijleren. Daarna volgde het groot-seminarie in Haaren, waar hij twee jaar filosofie en vier jaar theologie studeerde om zo klaargestoomd te worden voor het priesterschap. En op 16 juni 1962 was het dan zover: Jan Smits werd samen met 23 klasgenoten (oftewel “coursgenoten”, zoals hij altijd zelf zei!) in de Bossche kathedraal tot priester gewijd door Mgr. Bekkers. Bij de wijdelingen van die dag was ook een van de vroegere kapelaans van de parochie van St. Stephanus, kapelaan Sjef van Roessel en de vorige bisschop van Breda, Monseigneur Tini Muskens.
De dag daarna droeg hij zijn eerste H. Mis op en op Sacramentsdag van dat jaar zijn eerste H. Mis in zijn oude parochiekerk in Oisterwijk.
In dat jaar werd hij benoemd tot kapelaan in de parochie van de H.H. Ewalden in Druten. Aangezien zijn pastoor Coolen thuis was in het bisdom werd hij al vrij snel af en toe ingewijd in de geheimen daarvan.
Op 11 oktober 1968 werd hij benoemd tot kapelaan in de Antoniusparochie in Waalwijk onder pastoor Lam. Hij was daar écht kapelaan: hij zat in allerlei verenigingen, gaf op een aantal basisscholen en een MAVO godsdienstles, was betrokken bij voetbalverenigingen (hij was fervent supporter van RKC uit Waalwijk!), enz.
Pastoor Lam vroeg hem om in Eindhoven de sociale academie te doen om wat tegengas te kunnen geven aan de parochiële opbouwwerkers. Na drie jaar studeren was hij daarmee klaar.

De nieuwe pastoor in regenjas
Op 6 december 1978 overleed pastoor M.A.J. Raessens van parochie Sint Stephanus en op 1 april daaropvolgend werd de nieuwe pastoor voorgesteld aan de parochianen: pastoor Jan Smits. 

Foto: Pastoor J.L.G. Smits

Al eerder had hij kennis gemaakt met zijn toekomstige parochie en kerk. Hij kwam toen “incognito” in zijn regenjas een H. Mis bezoeken, zodat er parochianen waren die zich afvroegen “wie die meneer in die regenjas wel was...”
Het was de tijd dat iedere parochie in Nijmegen nog een eigen pastoor had. Toch werd hij benoemd onder voorwaarde dat hij mee zou werken aan een platform, dat ervoor moest zorgen dat alle parochies uit Nijmegen-Oost bij elkaar kwamen. Het was een voortzetting van de initiatieven rondom de Wijkparochie Nijmegen-Oost, een samenwerkingsverband tussen de vijf parochies in dit stadsdeel. Daar is al over geschreven in het hoofdstuk over pastoor Raessens. In dat platform is heel veel energie gestoken, maar het is niet gelukt. Alleen werden op 1 november 1993 de parochies van Christus Koning en St. Stephanus samengevoegd. Dat is een vrij moeizaam en indringend proces geweest en nog steeds vraagt het heel veel tijd en vooral begrip van vele kanten.
Als pastoor voelde hij (en met hem veel van zijn collega’s) zich een passant: pastores komen en gaan, maar de parochie blijft. Je gaat ervan uit dat jouw functie van pastoor straks weer wordt opgevuld.

Secularisatie
Toen hij 1 april 1979 pastoor werd, was de secularisatie al een heel eind op weg: de ontkerkelijking was al een aantal jaren bezig. Qua betrokkenheid en meelevendheid is het allemaal wat minder geworden. Het kerkbezoek werd vrij minimaal: de “heilige rest” bleef over.
Bij het doorkijken van de verslagen van de bestuursvergaderingen bleek al dat zijn voorganger, pastoor Raessens met zijn kerkbestuur al maatregelen nam om de mensen wat meer bij de kerk te betrekken, toen al! Er werd gezegd: mensen moeten hun eigen keuzes kunnen maken en dan gaat het niet om de kwantiteit, maar om de kwaliteit.
In veel gezinnen was er best een religieuze beleving, maar men liep er niet zo mee te koop. De mensen beleefden hun religie op een heel andere manier, dan zoals dat ging in “het rijke Roomsche Leven”.
Pastoor Smits heeft dat allemaal meebeleefd en daar zo z’n vragen bij gehad. Regelmatig werd hem de vraag gesteld: Waarom zou je voor 20 mensen de H. Mis opdragen? Hij vroeg zich dan af: waar ligt dan de grens? Moeten het er dan 30 zijn?
Driekwart van de parochie is gedoopt. Ligt het dan aan de presentatie dat de mensen hun religie op een andere manier beleven? De variëteit van uitingen van beleving is veel groter geworden en dat roept vragen op bij je eigen keuze. En met die vragen heeft hij zich tot het laatst toe bezig gehouden.
Wat dat betreft vond hij het een spannende tijd. Je bevraagt jezelf, je vraagt jezelf af, waar komt mijn godsbeleving het best tot zijn recht. Als voorganger in een parochie houd je je dan bezig met de vraag: Hoe breng je dat naar buiten?
Toen hij nog kapelaan in Druten was, nam iedereen netjes zijn hoed of pet af. Als pastor had je altijd wel toegang tot anderen. Men zag je staan. In de loop der tijden hebben de priesters een paar treetjes naar beneden moeten stappen, alhoewel hij daar niet zo’n last van heeft gehad, vanwege zijn Brabantse inslag. In Nijmegen-Oost heeft hij ervaren, dat, als je wordt geaccepteerd, dan kun je ook vrienden maken. En vrienden heeft hij in de loop van ruim 25 jaren pastoor zijn van de Christus Koning-Stephanusparochie heel wat gemaakt en gehad. Hij heeft kunnen accepteren dat parochianen hun geloof anders willen beleven. Maar je bent als pastoor van een parochie welkom als het gaat over belangrijke levensmomenten.
Om de parochianen meer te betrekken bij het geloofsleven en ze daadwerkelijk een actieve rol te laten spelen werd er met Pinksteren 1980 een vrijwilligersmarkt achter in de kerk gehouden, waar men bij stands zich kon inschrijven om aan bepaalde werkgroepen mee te doen. En er zijn heel wat mensen geweest die zich toen hebben ingeschreven. Sommigen van hen zijn heden ten dage nog steeds actief in het parochieleven.

Christus Koningparochie
In de jaren 1989 – 1990 heeft de parochie stappen ondernomen om het contact tussen de parochianen enerzijds en het parochiebestuur anderzijds en de pastoor te verbeteren. Hiervoor waren een aantal redenen:
• Op ongeveer 1300 adressen woonden parochianen die geregistreerd stonden als R.K., maar echte bekendheid gold eigenlijk slechts voor parochianen van ongeveer 500 adressen.
• De vraag was dan ook gewettigd: hoe of waardoor was deze situatie ontstaan, moest men deze situatie zomaar accepteren, wat waren de redenen en wat waren de achterliggende vragen?
• Was het niet de moeite waard dit gegeven eens bespreekbaar te maken? Niet uit nieuwsgierigheid, maar vanuit welgemeende belangstelling betreffende het wel en wee van de parochianen ook inzake het kerkelijke en parochiële aspect.
Om het antwoord achter al deze vragen te vinden werden 25 mensen bereid gevonden te fungeren als contactpersoon voor zo’n 20 gezinnen. Dit betekende dat zij een schakel wilden gaan vormen tussen de parochianen en het parochiebestuur en de pastoor. Op die manier werd over en weer informatie uitgewisseld en vragen en opmerkingen doorgegeven. Tevens was dit een mooie gelegenheid om de ledenadministratie van de parochie op orde te brengen.
Het sleutelwoord bij deze actie was: “Wederzijdse belangstelling en geloof in parochieopbouw.”
De actie heeft succes gehad vooral door de bemoeienissen van de heer G. de Bruin, die heel veel adressen heeft bezocht en alles in kaart heeft gebracht. De parochie had in een jaar tijd veel meer inzicht gekregen in het wel en wee van de - toen nog - parochie St. Stephanus.
Dat zou later goed van pas komen i.v.m. de op handen zijnde samenwerking/fusie met de Christus Koningparochie.

In 1925 bouwde Woningbouwvereniging ‘De Gemeenschap’ woningen in de Spoorbuurt, dus rond de Van ’t Santstraat. Voor de bewoners hiervan is in 1933 de Christus Koningkerk gebouwd.

Foto: De vroegere Christus Koningkerk aan de Van ’t Santstraat. De kerk werd in 1933 gebouwd en de afscheidsviering werd gehouden op zondag 1 november 1993. In de jaren daarna werd de kerk afgebroken. Alleen de toren staat er nog als herinnering aan de vroegere kerk die deel uitmaakte van het parochieleven in Nijmegen-Oost. (zie ook hier)

De Maria Geboortekerk en de St. Stephanuskerk konden niet al die mensen van dienst zijn. Eind jaren tachtig bleek dat de onderhoudskosten van deze kerk niet meer op te brengen waren en het bisdom besloot om tot een fusie te komen met de parochie van St. Stephanus. Pastoor Smits zou dan pastoor worden van de nieuwe Christus Koning-Stephanusparochie. Na vele beraadslagingen in beide besturen, die een paar jaar in beslag namen (want het ging af en toe erg moeizaam), werd besloten de afscheidsviering in de Christus Koningkerk te houden op zondag 1 november 1993. Voorgangers waren pastor Jan Smits en pastor Kees Megens en namens het bisdom was vicaris Th.C.M. van Montfoort aanwezig. De gezangen werden verzorgd door het dames- en herenkoor, door Chris en Marianne en door het Jeugdkoor Nijmegen-Oost. Het thema van deze viering was: “Ik zal er zijn – Zó is mijn naam”.
Voor veel mensen van de Christus Koningparochie was het een moeilijke kwestie en nog de laatste jaren waren er mensen die er moeite mee hadden en vonden dat ze niets te zoeken hadden “boven op de berg...”.

Mater Dei
Er was nog een gebouwenkwestie die al eerder binnen de parochie een rol speelde. Maar dat ging allemaal iets soepeler.
Al voordat pastoor Smits naar Nijmegen kwam was het al een goede gewoonte geworden dat de heilige missen door de week plaatsvonden in de kapel van “Mater Dei”. En in de wintermaanden was de kapel warmer te krijgen voor de trouwe zaterdagavondkerkgangers dan de grote kerk.
De zusters Ursulinen van de Romeinse Unie bewoonden toentertijd het klooster naast de kerk en de parochianen werden gastvrij ontvangen. Bovendien waren de zusters blij dat ze op die manier ook de Eucharistie konden vieren. Dat is jaren zo gegaan, maar dat werd allemaal anders in 1985.
Op 13 oktober van dat jaar vertrokken de zusters uit Nijmegen en dus ook uit het klooster en de kapel. Bijna 55 jaar woonden ze hier in onze parochie (van 20 november 1930 tot 13 oktober 1985).
Tot dan toe kon de parochie kosteloos gebruik maken van de kapel, maar vanaf oktober 1985 moest er huur betaald gaan worden aan de nieuwe eigenaar van het kloostercomplex. De vraag rees op of het verantwoord was een huurcontract aan te gaan en het bestuur heeft toen besloten dat wel te doen en daar was een aantal redenen voor w.o. het houden van de vieringen door de week, de avondwake voor een uitvaart, het niet hoeven te verwarmen van de grote kerk, doop-, huwelijks- en jubileumvieringen voor kleine groepen. En er waren nog wel meer redenen. En het was zuster Inigo die de dagelijkse zorg van de kapel op zich nam.
Per 1 april 2000 kwam er een eind aan de huurovereenkomst: de kosten liepen te hoog op en die waren een te grote belasting op de begroting van het kerkbestuur. Bij bisschoppelijk decreet werd de kapel teruggebracht tot “een profaan en niet onwaardig gebruik”. Het klooster was al verbouwd en in gebruik genomen door kamerbewoners en ook in de kapel werden nu vier appartementen gebouwd.
Pastoor Smits las voortaan voor zijn vaste doordeweekse kerkgangers in de sacristie van de kerk, die daarvoor werd aangepast en op zondag 9.00 uur werd de H. Mis gelezen vlak voor het Jozefaltaar. Daar waren wel allemaal aanpassingen voor nodig maar de betrokken parochianen stelden dit wel op prijs.

Over aanpassingen gesproken: pastoor Smits vertrouwde de schrijver dezes eens een keer toe dat hij graag bouwpastoor had willen zijn, maar dat het hem nooit gegund was. Toch heeft hij een heel klein beetje bouwpastoor mogen zijn. Hij was er best trots op dat er achter in de kerk onder de trap naar het koor een toilet werd gebouwd, zodat zijn parochianen niet in moeilijkheden zouden komen voor, tijdens of na de vieringen.

Pastoor Smits heeft in Nijmegen altijd heel prettig gewoond, zei hij in een interview bij zijn afscheid, net zoals een meerderheid van de mensen vindt, dat het hier heel prettig wonen is. 
In zijn pastoraat heeft hij heel wat mensen op hun levensloop kunnen begeleiden. Als hij op andere momenten weer door zijn parochie liep, wist hij wat er zich allemaal achter die gevels had afgespeeld en wat mensen die daar woonden hem hadden toevertrouwd. Hij heeft heel wat kinderen gedoopt (begin jaren 90 zo’n 30 per jaar, later werd dat wat minder) en heel wat ouderen begraven (gemiddeld zo’n 40 per jaar, dus reken maar uit!). Nog steeds zijn er oud-parochianen die terugkomen om in hun oude parochie bepaalde sacramenten te ontvangen.

75-jarig bestaan van de parochie
Op zaterdag en zondag 21 en 22 november 1998 is op grootse wijze het 75-jarig bestaan van de parochie gevierd.
Op zaterdagmiddag kon men op de eerste plaats luisteren naar verhalen uit het verleden, verteld door (oud)parochianen. Later op de middag hield Prof. Dr. Peter Nissen een lezing met als titel: “De toekomst van God in Nederland” en werd er een presentatie gegeven van dia’s die in de jaren tachtig waren gemaakt door de heer G. van Woerden. Om 15.00 uur hield het lievelingsensemble van pastoor Smits, “Les Fleurs” een kort concert, waarin prachtige liederen ten gehore werden gebracht. Tussen dit alles door speelde de vaste organist van de kerk, de heer Henk van Tuyl, op het orgel en kon men ook de foto’s bekijken die achter in de kerk te bezichtigen waren. Deze tentoonstelling bracht op prachtige wijze de parochie in beeld in het verleden en het heden. 
Op zondag werd er om 11.00 uur een feestelijke viering gehouden met als thema: “De Koning viert feest” met als nevenmotto: “De parochie nodigt uit”. Heel veel mensen gaven aan deze uitnodiging gehoor, want de viering werd erg druk bezocht en muzikaal opgeluisterd door het gemengd parochiekoor, het familiekoor en een aantal leden van het jongerenkoor St. Stephanus uit de jaren zestig en zeventig. Van deze leden is er een aantal blijven hangen bij het gemengd koor, alhoewel er niet meer gesproken kon worden van “jongeren”! Zij waren immers ook allemaal en dagje ouder geworden. Bij deze viering was de allereerste dopeling aanwezig van de St. Stephanuskerk, de heer Stephanus de Grood, maar ook de laatste dopeling.
Na de viering werd er hulde gebracht aan het beeld van St. Stephanus van Albert Termote voor op het grasveld. Dit huldeblijk werd muzikaal begeleid door de jeugddrumband “De Stefaantjes”, die in de natte kou al stonden te wachten.

Foto: Pastoor Smits tussen de Stefaantjes bij de huldiging rondom het St. Stephanusbeeld op het grasgazon voor de kerk ter gelegenheid van het 75-jarig bestaan van de kerk.

Daarom werd na deze plechtigheid maar snel het Grand Café opgezocht van de buurman, het Canisius College (voorheen Mater Dei). Daar werd onder het genot van een drankje en een hapje gezellig het verleden, het heden en... de toekomst besproken. Salonorkest “Die Flegel” zorgde die middag voor de muzikale noot, terwijl voor de kinderen in de filmzaal videofilms werden vertoond.

Emeritaat
Op een gegeven moment kwam de bisschop bij hem op bezoek om hem te vragen elders pastoor te worden. Hij heeft “nee” gezegd tegen de bisschop. Hij zat hier goed in de parochie van Christus Koning-Stephanus. Bovendien was er geen sprake van een opvolger.

Aan het begin van de eenentwintigste eeuw, in 2002, heeft hij toch zelf aan bisschop Hurkmans van Den Bosch gevraagd met emeritaat te mogen gaan, niet alleen vanwege zijn leeftijd (hij is dan al 65 jaar geweest), maar ook vanwege zijn steeds slechter wordende gezondheid. En niet om het een of ander, herder zijn van een parochie is een zware taak.
Toch vroeg hij zich af of het wel goed was om weg te gaan, zou hij niet beter kunnen blijven? Want: zou er wel een opvolger gevonden kunnen worden? En deze vraag stellen was voor hem een grote wissel trekken op een aantal mensen, dat het voortouw moest nemen om de parochie van Christus Koning-St. Stephanus levend te houden. De zekerheid ontbrak!

Toch heeft pastoor Jan Smits op 18 april 2004 in een plechtige Eucharistieviering afscheid genomen van de parochie, waar hij dan precies 25 jaar en 18 dagen herder mocht zijn.

Hij is op de pastorie blijven wonen, waar hij goed werd verzorgd door Elke, die met hem uit Waalwijk was meegekomen.
Daar is hij op 23 oktober 2005 na een langdurig ziekbed overleden. Het thema van zijn uitvaart heeft hij zelf uitgekozen: “Zoals een mantel om mij heengeslagen”. Zo beleefde hij zijn priesterschap, altijd onder de hoede van Jezus Christus. Ook zijn “lijflied” werd in deze afscheidsviering gezongen: “Hoort hoe God met mensen omgaat”. Op die manier wist hij zijn parochianen nog een laatste boodschap mee te geven.
Hij werd begraven op het kerkhof “Jonkerbosch” te Nijmegen op 28 oktober 2005.

Het is een frappant gegeven dat de eerste én de laatste pastoor van de St. Stephanuskerk kwamen te overlijden na een langdurig ziekbed.

Pasto(o)rloos tijdperk

Na het afscheid van pastoor Jan Smits op 18 april 2004 moest de parochie toch verder: de vieringen in het weekend moesten doorgaan, de sacramenten toegediend, pastorale zorg gegeven, enz.
Pas half 2005 werd de toenmalige deken van Nijmegen, Roland Kerssemakers, officieel benoemd als administrator van de parochie Christus Koning/Stephanus. Het bestuur had weer een aanspreekpunt, hoewel dat alleen gold voor administratieve gebeurtenissen. Voor de rest moest het bestuur het allemaal zelf opknappen. En dat was de zware wissel waar pastoor Smits het over had toen hij zich afvroeg of hij wel weg kon gaan. Die drukte allemaal op de schouders van de heren Rudie Luiken, Richard van Ginkel en Willem Pelser en mevrouw Joyce Nissen-Janssen, bijgestaan door de leden van de parochieraad.
Alleen al om ervoor te zorgen dat er zoveel mogelijk Eucharistievieringen konden worden gehouden in de maand, kostte heel wat tijd en energie. Daar heeft Joyce Nissen zich mee bezig gehouden en het was een enorm gebedel heeft ze ondervonden. Toch ging emeritus-pastoor Smits voor zover mogelijk nog minstens eenmaal per maand voor in de H. Mis, zodat de parochianen een vertrouwd gezicht zagen. Maar allengs werd dat minder. In die tijd hebben de Franciscanen van de Vermeerstraat, de heren Lazaristen onder aan de Ubbergseweg en soms ook de pastores van de Maria Geboortekerk de parochie geweldig geholpen. Ook pastor Kees Megens stond de parochie bij gedurende deze tijd zonder pastoor. Wel werd het aantal vieringen in een weekend teruggebracht van twee naar één en wel alleen op de zondag om 10.30 uur. Dat gaf gelukkig wat soelaas.
Maar de oversten van de Franciscanen en Lazaristen hielden op een gegeven moment toch wel een beetje de boot af: er werd behoorlijk, ook door andere parochies, aan hun priesters getrokken.
Dat betekende dat er vieringen van Woord en Communie werden gehouden op momenten dat er echt geen priester te krijgen was. Zo gingen de heren Peter Nissen (toentertijd hoogleraar kerkgeschiedenis aan de Radbouduniversiteit Nijmegen) en Willem Pelser regelmatig voor in die vieringen om de parochianen in deze zo goed mogelijk van dienst te zijn.
Met hulp van pastor Kees Megens (naast pastor van de Antonius van Paduaparochie ook deels in dienst van de Christus Koning-Stephanusparochie) gingen de voorbereidingen van eerste communicanten en vormelingen gelukkig gewoon door.

Het zal niemand bevreemden dat het bestuur graag in de besprekingen stapte toen er sprake was van een samengaan van drie parochies in Nijmegen-Oost: de Antonius van Paduaparochie aan de Groesbeekseweg, de Dominicusparochie aan de Prof. Molkenboerstraat en de parochie van Christus Koning-Stephanus aan de Berg en Dalseweg.

Effata (=Ga open)

Afwisselend in de drie parochies werd er door de besturen vanaf begin 2005 druk vergaderd over hoe te komen tot een zo goed mogelijke vorm van samenwerking.
Er werd een profiel geschreven waaraan de nieuwe parochiegemeenschap (want dat was het uiteindelijke doel) zou moeten voldoen. Er werd gekozen voor de werknaam "Effata" d.w.z. "Ga open" (zie Marcus 7, 32-34) en de drie vice-voorzitters tekenden een intentieverklaring om inderdaad te komen tot die éne parochiegemeenschap.
Er werd toegewerkt naar één kerk voor de drie parochies, de “Effatakerk”. Om daaraan alvast te wennen werd er eens in de zoveel tijd beurtelings in elk der drie kerken een zgn. “Effataviering” gehouden, terwijl tegelijkertijd in de twee andere kerken géén viering werd gehouden. Op die manier konden de parochianen van de drie parochies kennismaken met de andere gebouwen.
Verschillende commissies werden in het leven geroepen. Er moest natuurlijk naar pastores worden gezocht en de besturen kwamen overeen dat de drie parochies goed bemand zouden kunnen worden door één priester en twee pastoraal werkenden. De commissie is op zoek gegaan en uiteindelijk zijn ze gevonden: Joop Vernooij (Redemptorist), priester en de pastoraal werkenden Annemie Herinx en Jos van den Brand kregen van de bisschop hun benoeming resp. hun zending voor de nieuwe Effatagemeenschap. 
Ondertussen hield een andere commissie zich bezig met het in kaart brengen van alle vrijwilligers in de drie parochies. Dezen moesten natuurlijk op een soepele manier in elkaar gevlochten worden.
Weer een andere commissie was aan het uitzoeken welk gebouw het Effatakerkgebouw zou gaan worden en dat was een hele klus. Vele facetten werden bekeken, van het aantal parkeerplaatsen bij de kerk tot de plaats van het altaar t.o.v. de gelovigen, van de akoestiek tot aan het achterstallig onderhoud. Voor de besturen werden verscheidene power-pointpresentaties vertoond, maar er kon geen eensluidend advies worden geformuleerd. Besloten werd om op 28 en 29 september 2007 in het conferentie-oord Soeterbeeck in Ravenstein 24 uur lang bijeen te komen om een uiteindelijke beslissing te nemen.
Na lang wikken en wegen, na ampel beraad en vele discussies verder werd er aan het eind van de conferentie gekozen voor de kerk van de H. Dominicus aan de Prof. Molkenboerstraat. Dat betekende dat de kerk van de Antonius van Padua aan de Groesbeekseweg en de kerk van St. Stephanus aan de Berg en Dalseweg gesloten zouden moeten worden.
Het bestuur van de Antonius van Paduaparochie had daar erg veel moeite mee en besloot uit Effata te stappen, in ieder geval voorlopig. Wel zouden ze op sommige onderdelen nog wel samenwerken met de andere parochies binnen Effata, maar zij wilden in hun eigen kerk blijven kerken.
Het bestuur van de Christus Koning-Stephanusparochie nam een ander besluit. Het ging akkoord met de beslissing die in Soeterbeeck was gevallen en de leden van het bestuur besloten de St. Stephanuskerk per 1 januari 2008 voor de erediensten te sluiten. Het was een harde beslissing, maar het bestuur kon die unaniem en volmondig nemen. Immers, op 1 januari 2008 zou Effata geëffectueerd worden en alle activiteiten zouden dan naar de Effatakerk gaan verhuizen. Verder zou het erg kostbaar worden om (midden in de winter) de kerk voor één viering per week warm te stoken.

Laatste viering
Op zondag 30 december 2007 werd om 10.30 uur de laatste viering in de St. Stephanuskerk gehouden. Op dat moment waren ook de parochianen van de Dominicuskerk daarbij aanwezig, omdat in hun kerk geen viering was.
Onder het oog van de camera’s van TV Gelderland (zij hadden een bureau opdracht gegeven onderzoek te doen naar religieuze opvattingen en praktijken in Gelderland) trokken de voorgangers van de laatste tijden t.w. Gerard Verwoerd, lazarist, Peter Nissen en Willem Pelser van achteruit de kerk naar voren onder het zingen van de openingszang “Wij zoeken U als wij samenkomen” door het Effatakoor o.l.v. Frits Muller en Hubertine Rietbergen. Als thema van deze afscheidsviering was gekozen: “Naar het land dat Ik u wijzen zal...” De lezingen waren dan ook aan dit thema aangepast (Genesis 12,1-5 / Exodus 15,10-15 / Lucas 24,13-35). In plaats van een preek of overweging werd een meditatieve rondtocht gehouden door de kerk, waarbij bij een zevental plaatsen een gedachte en een gebed werden uitgesproken (doopvont, kruisweg, H.Blasius, koorzolder, Maria van Altijddurende Bijstand, Jozefaltaar en het overlijdensregister). Na de zegenbede vond de afscheidsritus plaats. Met in gedachten de tweede lezing over de bouw van de Ark (Exodus 25,10-15) werd een aantal voorwerpen in een kist gelegd die werd meegenomen naar de nieuwe Effataparochiekerk (het doop-, huwelijks- en overlijdensregister, de kruisjes van de overledenen van het afgelopen jaar, het lectionarium, het intentieboek en het gemeenschapsbeeld). 

Foto: In “De Gelderlander” van 14 maart 1987 verscheen een artikel van de hand van Vincent Collette (kleinzoon van Joan Collette) met als titel: “Nieuwe marteldood wacht St. Stephanus”. Hij doelde daarmee op de in die tijd eventuele sluiting van de St. Stephanuskerk vol met mozaïeken en gebrandschilderde ramen van zijn grootvader.

Daarbij waren ook wensen, gedachten, gebeden of opmerkingen van parochianen die ze vóór de H. Mis op een briefje konden schrijven.
Voorafgegaan door de paaskaars werd de kist in een plechtige stoet de kerk uitgedragen, gevolgd door Gerard Verwoerd met het Heilig Brood en de godslamp daarnaast. Stilletjes, zoals Jezus dat deed bij de Emmaüsgangers, voegde de pastoraal werkenden van de nieuwe Effataparochie zich in die stoet. Daarachter liep het koor en de parochianen. 

Achter hun rug werd de kerk gesloten....

terug naar de voorpagina cq. inhoudsopgave