Reactie 0:

Henk Hendriks, 19-04-2021: Schoenfabrieken Wotana en Ostara

Reactie 1:

Redactie, 20-04-2021: Er is zeer weinig bekend over het korte bestaan van Ostara. Dit is alles wat we online vonden (behalve wat al in het artikel staat):

personeelsadvertenties:
De Gelderlander 21-01-1954 p4 Thuisstiksters alsmede enkele nette meisjes
De Gelderlander 26-06-1954 p6 Snijmeester
De Gelderlander 16-10-1954 p4 Plaksters, boeksters, thuisstiksters
De Gelderlander 28-10-1955 p11 Typiste
De Gelderlander 21-09-1956 p11 Stiksters en thuisstiksters

winkeladvertenties:
Overijsselsch Dagblad 14-08-1959 p8 [..] KENT U ONZE MERKARTIKELEN? Fort, Vedeha, Van Schindel, Pullman, Neoform, Swift, Pehave Ostara hebben wij in voorraad. [..] JAN VAN KLINKEN [..] RAALTE

En wellicht een werknemer van de fabriek:
Adresboek 1955 p542 Ven, van der C. A., schoenfabrieksarbeider, van Goorstraat 74.

Wie kan ons meer vertellen, bv over personeel, werkproces en de producten?

Reactie 2:

Paul Broekman, 21-04-2021: de economie kreeg in die tijd een zetje, er kwamen ook meer orders uit het buitenland, vandaar de vraag naar personeel. Dus ook voor Ostara en Wotana. Het Parool 23-08-1952

Reactie 3:

Paul Broekman, 21-04-2021: Op de site “Projectgegevens-Gemeente Nijmegen” (21-1-2010) kwam ik het Enviro Plan tegen i.v.m. Bodemonderzoek Spreeuwenstraat 11 in Nijmegen.
In het ‘historisch onderzoek’ van die lokatie blijkt dat daar een aantal bedrijven hebben gezeten, w.o. een 3-tal schoenfabrieken: Messlink/van Rossem, Venetia en Ostara

Redactie: De bodem is niet meteen gereinigd. Pas in 2019 verscheen een Saneringsplan.

Reactie 4:

Henk Hendriks, 21-04-2021: Ik vond nog 2 advertenties in Echo van het Zuiden die ons meer duidelijk maakten, zie mijn aanvulling bij het artikel.

Reactie 5:

Redactie, 21-04-2021: De Echo van het Zuiden werd gelezen in de Langstraat, destijds het centrum van de Nederlandse schoenindustrie. Van Ostara vonden we er de volgende advertenties:

31-12-1959 p16LB modeleur-stikmeester
30-09-1960 p19LO finishmeester (damesschoenen)
28-04-1961 p11LB ervaren krachten voor snijderij, onderwerkafdeling en finish
Contactpersoon is dan J.A. Moolenschot, telefoon 08806-613

09-03-1962 p7MB verkoop van machines 10-17mrt
23-03-1962 p10LM restant-opruiming machines, modellen, en 2000 paar damesschoenen
20-04-1962 p3LO laatste verkoopdag zaterdag 21 april

Aan machines wordt aangeboden:
f 1250 transportband, plus 2 droogkasten (is in bedrijf)
f 3750-2500 zwikmachine, Adriaan Busch (microtacks) (als nieuw)
f 1750-1500 zwikmachine, Dania (in prima staat)
f 2150-2000 aanklopper, Pedersen (nieuw)
f 2150-1750 hakschroefmachine, Schoenmakers (als nieuw)
f 550 hakdrukmachine, Schön (in prima staat)
f 1375 snelschrooimachine, plus afzuiging, Matheysen (zo goed als nieuw)
f 675 strikopzetmachine, Albeko (nieuw)
f 325-250 randenkrammer, Schoenmakers (prima-iets defect)
f 1250 aflapmachine, Adriaan Busch (voor grote produktie)
f 525 zoolsplit, voor tegengewerkte hakken Spang (prima)
f 2750 overleerstans, Svit (nieuw)
f 2950 kantverfmachine, D.V.S.G. (nieuw)
f 350 p.st. 15 Pfaff stikmachines, met nieuwe kobold motor, bedrijfsklaar
f 275 schalmmachine, Forma (prima)
f 375 schalmmachine, Hardt (prima)
f 200 binnenzoolopslaanmachine, Walter
f 100 kantpoliermachine, Sand

Reactie 6:

Paul Broekman, 22-04-2021: Ik heb nog iets gevonden: Archief Ned. kath. Bond van werknemers in industriële bedrijven St. Willibrordus met een vermelding van Ostara. Misschien ook interessant?

Reactie 7:

Arjen W. Kuiken, 23-04-2021: In het artikel wordt P.J.A. van Berkel genoemd als mededirecteur van NV Ostara schoenfabrieken Nijmegen.
Vraag 1: Waar kwam deze van Berkel vandaan? Had hij een “schoenen”achtergrond?
Vraag 2: Is deze van Berkel misschien dezelfde persoon als de Petrus Johannes Antonius van Berkel die gehuwd was met Elisabeth Catharina Goedhart en achtereenvolgend woonachtig was op de adressen Hazenkampseweg 131, Dorpsstraat 36 Hees en Dorpsstraat 24 Hees?

Reactie 8:

Paul Broekman, 23-04-2021: Voordat schoenfabriek Ostara zich op van Goorstraat 74 vestigde, had banketbakker L. Loyens uit de Korte Burchtstraat 14 het in 1923 als bakkerij laten bouwen.
Er is enige herkenning van het gebouw te zien met de foto hierboven.

zie bouwtekening

Reactie 9:

Henk Hendriks, 23-04-2021: @Arjen W. Kuiken, reactie 7. Gezien het schoenverleden (technisch-inhoudelijk) van Hendrik Otten zou deze het schoengedeelte kunnen vertegenwoordigen, en P.J.A. van Berkel belast zijn met de leiding van de verkoop en de reclame? Dit zou voor een startende onderneming een juiste combinatie kunnen zijn.

Reactie 10:

Antoon Reijnen, 23-04-2021: Uit het Handelsregisterarchief blijkt dat de N.V. Wotana Schoenfabriek stond ingeschreven bij de Kamer van Koophandel van 1931 tot 1943, de "Swift" Schoenfabrieken van 1942 tot 1995 en de N.V. Ostara Schoenfabriek van 1950 tot 1964.
Meer informatie is te vinden in de bedrijfsdossiers van deze ondernemingen, maar die staan helaas nog niet online. Een verzoek tot digitalisering kan bij het Gelders Archief worden ingediend.
https://permalink.geldersarchief.nl/EF22F9A695084E1590E1F90B188C2B4C
https://permalink.geldersarchief.nl/288EA667F1064714AEEA07ECC4F7A644
https://permalink.geldersarchief.nl/B556AD7CD62447C6A2EAF5B9B8451D15

Reactie 11:

Paul Broekman, 23-04-2021: Ik heb eergisteren ook ontdekt in het Gelders archief, dat er van Ostara schoenfabriek een dossier is. Gisteren daar de digitalisering van aangevraagd. Vandaag kwamen de scans binnen.
Maar ik kan helaas niets eruit publiceren, omdat er misschien licentierechten op zitten. Binnen drie dagen krijg ik daar antwoord op.

Reactie 12:

Paul Broekman, 24-04-2021: Thé Otten, in naam mede-oprichter van Wotana, is tijdens Operatie Market Garden in september 1944 in Groesbeek omgekomen, zie oorlogsdodennijmegen.nl.

Reactie 13:

Peter van Lee, 19-05-2021: Je had in de jaren zestig ook nog schoenfabriek Empress en Cyrus, ik dacht dat Cyrus in de Akkerlaan zat.

Reactie 14:

Paul Broekman, 20-05-2021: Na het digitaliseren van het handelsdossier van schoenfabriek Ostara door het Gelders Archief heb ik daaruit een samenvatting kunnen maken, wat leidde tot een opsomming van feiten, vanaf de oprichting tot en met de verplaatsing naar Den Haag. Weinig meer nieuws dan al eerder beschreven door Henk Hendriks. Voorbij komen een aantal uittredingen van directeuren, benoemingen van nieuwe bestuurders, wijziging van handelsnaam, adreswijzigingen.
Van de verplaatsing van het zaakadres naar Den Haag door de heer Eijl is eigenlijk niets bekend. Bleef hij de naam van Ostara gebruiken?
Ostara was met eigen geld opgericht, stond ergens in de akte beschreven.
a 28-08-1950 Eerste opgaaf:
Handelsnaam H. Otten. Bedrijf: Randen (?) en lederwarenfabriek en het fabriceren van schoenen) in de Van Goorstraat 74 te Nijmegen. Zie akteletter b.
Tijdstip vestiging: 10-08-1950.
Opmerking: Doorgestreept was het adres Broerdijk 16.
Fam. naam eigenaar: Otten, Hendrikus. Groesbeekseweg 164.
Geboren: Millingen, 10-08-1895.

b 02-09-1950 Opgaaf adreswijziging: van Goorstraat 74 Nijmegen.

c 27-05-1953 Opgaaf uitbreiding soort van bedrijf: omvat mede het fabriceren van schoenen.

d 06-06-1953 Opgaaf andere handelsnaam: (doorgestreept is schoenfabriek Luxor), zie letter e.

e 24-09-1953 Opgaaf gewijzigde handelsnaam: de handelsnaam waaronder de fabriek van schoenen geschiedt, luidt thans ‘Ostara’.
H. Otten is uitgetreden als eigenaar op 01-01-1954. Voortzetting in een VOF tussen Otten en P.J.A. van Berkel.

f 19-11-1954 Uittreding eigenaar en wijziging handelsnaam:
Aangever: Otten als eigenaar/vennoot.
Bij wijziging van de handelsnaam moet een geheel nieuwe opgave ingediend worden: handelsnaam luidt “Ostara” schoenfabriek.

g 19-11-1954 Geheel nieuwe opgaaf:
Handelsnaam: Ostara schoenfabriek
Naam vennootschap: idem
Soort bedrijf: fabriceert en verkoopt schoenen en van alle art. en halffabrikaten in de ruimste zin des woords. Van Goorstraat 74
Aanvang vennootschap: 01-01-1954
Voor onbepaalde tijd, maar kan elke dag opgezegd worden door beide partijen. Drie maanden later volgt dan de ontbinding.
Vestigingsdatum: 10-08-1950

-Otten, Hendrikus, Groesbeekseweg 174, Nijmegen, geboren Millingen, 10-08-1895
-Van Berkel, Petrus Johannes Antonius, St. Annastraat 280 Nijmegen (voorheen Vughterstraat 160 Den Bosch)
-Art. 19: H. Otten kan alle handelingen verrichten zonder medewerking van de andere vennoot.

h 19-11-1954 Opgaaf huwelijksvoorwaarden:
Geen gemeenschap van goederen tussen de echtgenoten.

i 29-08-1956 Adreswijziging: Van Berkel woont sinds dec. 1954 op de St. Annastraat 280

j 28-06-1957 Opgaaf uittreding vennoten:
De heren Otten en Van Berkel zijn per direct uitgetreden als vennoot. Ostara omgezet in een NV.

k 28-06-1957 Geheel nieuwe opgaaf:
N.V. Ostara schoenfabriek Nijmegen, Spreeuwenstraat 11.
Naamgever: H. Otten.
Directeuren: H. Otten, Van Berkel, in dienst per 01-07-1956.

l 28-06-1957 Opgaaf statuten: inzake de oprichting van de NV schoenfabriek Ostara
Inhoud: Naam, zetel, doel, duur; kapitaal en aandelen; vergadering aandeelhouders; directie; boekjaar, balans etc; slotbepalingen.
De ontwerpakte is geregistreerd op 27-12-1956 bij de notaris te Nijmegen
en Van geen bezwaar voorzien door het ministerie van justitie, hoofdafdeling privaatrecht, onderafdeling NV. Den Haag, 14-12-1956.

m 19-08-1959 Wijziging der opgaaf:
Directeur Hendrikus Otten is op 26-04-1959 overleden.

n 19-08-1959 Opgaaf nieuwe directeur:
Het kantoor wordt op 26-08-1959 verplaatst van de Groesbeekseweg 164 naar Spreeuwenstraat 11.
Aangever: P.J.A. van Berkel, H.H. Otten Jr.
Adres: St. Annastraat 280, Glimwormstraat 20.
Otten, Hendrikus Hermanus (dir.), geboren op 05-05-1934.

o 14-11-1959 Opgaaf uittreding directeur: H.H. Otten Jr.
Aangever: P.J.A. Van Berkel.

p 14-11-1959 Opgaaf nieuwe directeur:
De heer Antheunis, Ferdinandus Franciscus, geboren op 22-06-1911
In functie per 13-11-1959
Woonplaats: Malden, Rijksweg 3.
Aangever: Van Berkel.

q 10-12-1959 Opgaaf uittreding directeur: F.F. Antheunis
Aangever: Van Berkel

r 10-12-1959 Opgaaf nieuwe directeur:
Vloet, Hendrikus Johannes Martinus (geboren 13-03-1918 in Nijmegen)
In functie: 27-11-1959
Woonplaats: Mook, Kuilseweg 2

s 16-01-1960 Opgaaf uittreding directeur: P.J.A. van Berkel
Aangever: H.J.M. Vloet

t 07-11-1963 Uittreding directeur: H.J.M. Vloet miv 07-11-1963
Aangever: H.J.M. Vloet

u 07-11-1963 Nieuwe directeur:
De heer Eijl, Hermanus miv 07-11-1963
Woonplaats: Van Alkemadelaan 810 Den Haag (geboren 19-11-1901 Rotterdam)
Aangever: Vloet

v 06-02-1964 Verplaatsing bedrijf:
Wijziging van het zakenadres: Van Alkemadelaan 810 Den Haag miv 07-11-1963.
Naamgever: H. Eyl, Van Alkemadelaan 810, Den Haag (03-02-1964)

Note: Hermanus Eijl is in Den Haag op 02-07-1972 overleden.
Ik kan het zakenadres niet meer vinden in Den Haag; er staan daar nieuwe flats.

Reactie 15:

Henk Hendriks, 22-05-2021: @Peter van Lee (reactie 13) Schoenfabriek Empress stond in de Akkerlaan, met als directeur/eigenaar Charles Portocarrero (Groesbeek 1934 - Nijmegen 1996). Hij kreeg als jonge man een schoenfabriekje van zijn vader cadeau... Lees meer op pagina 19 van Hart van Nijmegen september 2018.
Een schoenfabriek met de naam Cyrus in Nijmegen is mij niet bekend.

Reactie 16:

Boy van Pelt, 22-05-2021: schoenfabriek Empress was gevestigd in de Kastanjelaan, hoek Knollenpad. Achter bakkerij Loeffen welke nog altijd op de Hatertseweg hoek Kastanjelaan gevestigd is.
Naar ik meen is Charles Portocarrero met de fabricage van schoenen via Groesbeek naar Portugal vertrokken.

Reactie 17:

Paul Broekman, 23-05-2021: Over Venetia schoenfabriek in de Spreeuwenstraat 11 van 1938-1955 (zie reactie 3) is bijna niets terug te vinden. Bij het zoeken naar ‘Venetia’ komt deze naam naar voren als schoenenmerk, gefabriceerd door de NV Femina’s schoenfabriek, van 1933-1936 gevestigd in de de Ruyterstraat 53-57. Voorheen zat hier de parapluiefabriek van Meulenberg & zn.
Echter in het handelsregister van de KVK staat van 1933-1940! (Dossier nr 5318)
Ook vermeld staat de NV Lankhout, L. M. Fémina-Nijmegen, 1933-1940 (dossier nr 5318);
Verder Femina’s schoenfabriek 1933-1934 (dossier nr 5214).

In het Gelders archief is wél een handelsdossier van de ‘Venetia schoenfabriek’ te vinden met als inschrijfjaar 1938 en als uitschrijfjaar 1948.
Vreemd is dat op 7-11-1949 in De Gelderlander (RAN) nog een advertentie staat voor een ‘overledersnijder’ in de Spreeuwenstraat. Dat is ook het enige wat ik heb kunnen vinden.

Meer weten voor de liefhebbers: eerst laten digitaliseren bij het Gelders archief.

Reactie 18:

Paul Broekman, 19-07-2021: De eerdere schoenfabriek in de Spreeuwenstraat 11:
Handelsregister Nijmegen 1921-1972
Bedrijfsnaam: NV schoenenfabriek G. J. Messelink en M. van Rossum Nijmegen
Bedrijfsoort: schoenfabriek, het fabriceren van en handel in schoenen
Inschrijfjaar: 1927
Uitschrijfjaar: 1936

Ik heb e.e.a. betreffende Gerardus Johannes Messelink weten te achterhalen.
Hij is op 01-01-1873 in Hengelo geboren en is gestorven op 24-04-1947 in Velp.
Een aantal beroepen heeft hij uitgeoefend t.w. schoenmaker, schoenengrossier, handelsreiziger, vennoot, winkelier/schoenenmagazijn, wethouder van de gemeente Rheden.

De Velpse periode
De Arnhemse courant van 11-11-1905 meldt de oprichting van een vennootschap onder firma “Messelink en Evers” als 'Kleinhandel in schoenen, laarzen en aanverwante artikelen' op adres Emmastraat A 71 in Velp, door Gerhardus Johannes Messelink, grossier in schoenen, en Hendrikus Johannes Evers, winkelier en schoenmaker, beiden wonende te Velp.
1906/1907 “eerste Velpsche schoencompagnie Messelink & Evers, maat- en reparatiewerk, Emmastraat 71b.
Per 01-11-1908 wordt de vennootschap ontbonden (Arnhemse courant van 07-11-1908 p2RB).
Messelink blijft vanaf 1905 -1911 van beroep schoenmaker in de Emmastraat in Velp.

Daarna volgens de kranten in 1912 tot zeker 1930 was hij handelsreiziger in schoenen wonend in de Emmastraat C2 en later in de Kerkallee B112/41.
Vanaf 1930-1940 in de Kerkallee 43 als schoenengrossier.
In 1943 staat er een advertentie ‘Colorit’ verft uw leer o.a. schoenen Velp: schoenenmagazijn Messelink, Hoofdstraat 194 Velp.

De periode in Nijmegen
Op 02-09-1927 (Staatscourant) V. Heden goedgekeurde statuten van de NV schoenfabriek Messelink/van Rossum Nijmegen;
Op 12-03-1928 PGNC vragen G.J. Messelink en M. van Rossum “vergunning tot het oprichten van eene door electriciteit aangedreven inrichting voor het vervaardigen van schoenen in het perceel Koninginnelaan Nos. 49-51, kad. bekend gemeente Neerbosch, Sectie B, No. 2758.
Op 17-03-1930 (de Gelderlander) t.k. gevraagd of t.h. Een flink gebouw tegen 1 jan. 1931 in of omgeving van Nijmegen, schoenfabriek Kon.laan 49.
Waarschijnlijk zou dat het tweede adres van de fabriek worden in de Spreeuwenstraat 11.
In 25-03-1932 wordt nog een bekwame schoenstikster gevraagd.
De aandeelhouders besluiten op 31-07-1933 tot de ontbinding van NV. Schoenfabriek Messelink & van Rossum. (De Gelderlander van 08-08-1933 p8LB)

De vennoot Van Rossum
Van hem heb ik niets kunnen vinden, maar wel een geschiedenis van de gebroeders Van Rossum schoenmakers, een winkel in de Daalseweg rond 1933 en een schoenfabriek in de Vondelstraat.
Misschien was hun vader of grootvader betrokken bij de oprichting van de schoenenfabriek Messelink en Van Rossum...!
https://www.storydepartment.nl/wp-content/uploads/2020/04/Broers-van-Rossum-schoenenwinkel.pdf

REAGEER:

Uw aanvullingen of opmerkingen zijn welkom!
Met dit formulier kunt u (nog) geen foto's versturen. Gebruik daarvoor uw e-mailprogramma.
Opmaak kan wel, bv <b>Vet</b> of <i>cursief</i> geeft Vet of cursief.