OnderBanken

© Henny Fransen; digitale bewerking 09-10-2016 Marcel van Dinteren/Stichting Noviomagus.nl

Veiliger onder de schoolbanken

door Henny Fransen met dank aan Adrie Roelofsma


brief Kistenmakers 1


brief Kistenmakers 2

Vóór de tweede wereldoorlog waren er in de wijken Wolfskuil en Koninginnelaan, behalve de Heilig Hartschool aan de Krayenhofflaan voor meisjes onder leiding van de zusters Dominicanessen, twee jongensscholen aan de Koninginnelaan: de Sint Thomasschool van meester Wijdeveld voor de wat beter gesitueerden en de Sint Dominicusschool van meester Kistenmakers voor de armere scholieren. Een schoenen- en een klompenschool, of zoals de armenschool door de wijk zelf wel werd genoemd: een schoffies- of centenschool.
Door de toenemende oorlogsdreiging eind jaren dertig werden in het kader van de werkverschaffing in Nijmegen 107 schuilloopgraven gegraven. Deze openbare schuilkelders waren verspreid over de stad in parken en op pleinen van volkswijken uitgegraven en boden in geval van luchtgevaar plaats aan gemiddeld 50 personen. Het Nachtegaalplein beschikte over twee van dergelijke schuilplaatsen.
Tijdens de Duitse bezetting bood de Luchtbeschermingsdienst de Nijmeegse bevolking zo veel mogelijk hulp en advies bij aanvallen vanuit de lucht. Zo adviseerde de Luchtbeschermingsdienst de beide schoolhoofden van de Thomas- en Dominicusschool om bij dreigend luchtgevaar hun leerlingen met spoed naar de schuilkelders op het Nachtegaalplein te dirigeren.
In een brief van 6 maart 1943 reageerde schoolhoofd Kistenmakers van de Dominicusschool met de onderstaande brief, waarin hij uiteenzette waarom de schoolleiding het onverantwoord vond van dit advies gebruik te maken.

Aan het Hoofd van de Luchtbeschermingsdienst te Nijmegen

Weledele Heer,

Op onze jongste vergadering van het onderw(ijzend) personeel der school is uw schrijven bevattende de instructie bij luchtalarm uitvoerig besproken. Het algemeen gevoelen was, dat er van het zich met de meeste spoed met 300 jongens uit 7 klassen der school op straat begeven om te vluchten naar twee veel te kleine schuilkelders grote gevaren verbonden zijn, waarvoor het personeel de verantwoordelijkheid niet op zich durft te nemen. U begrijpt, als het onverhoopt mocht gebeuren, dat er luchtalarm werd gegeven tijdens de schooluren, de jongens, eenmaal buiten, uit de rij zouden lopen om zich naar huis te spoeden. We zien ons niet in staat 300 angstige, zenuwachtige kinderen netjes in de rij te houden onder zulke omstandigheden. Ook hebben we bij ondervinding, toen vorig jaar de bommen in de Krayenhofflaan vielen, hoe de opgewonden ouders de school bestormden om hun kinderen te halen. U begrijpt dus, dat we voor netjes in spoed naar de schuilkelders het Nachtegaalplein te lopen geen kans zullen krijgen, vanwege de zenuwachtige ouders, die vooral onder het hier wonende gedeelte der bevolking in zulke gevallen vrij onbeheerst zijn. We waren en zijn nog altijd de mening toegedaan, dat het ’t beste is binnen de muren van ons stevige schoolgebouw te blijven om althans voor schervengevaar enigszins onder de banken en in de gangen dekking te zoeken.
Gaarne zullen we onze medewerking in dezen verlenen, maar menen dit toch onder uw aandacht te moeten brengen. Gaarne enig antwoord in dezen van U tegemoet ziende

Hoogachtend, Uw d(ie)n(aa)r

B.L. Kistenmakers

bron: Regionaal Archief Nijmegen

terug naar oorlogspagina  naar gastredactiepagina

Reactie 0:

Henny Fransen, 11-10-2016: Veiliger onder de schoolbanken
Reactie 1:

Gerard Centen, 13-10-2016: In augustus 1940 kwam ik door de keus van mijn vader op de Dominicusschool.
Wij woonden in de Wolfskuil, Mosstraat nr 1. Alle kinderen uit die straat gingen naar de Dominicusschool, eentje niet maar die was protestant. Als je in de Kamperfoeliestraat of een net stukje Floraweg woonde dan ging je meestal naar de Thomasschool, dan werd je ook genomineerd voor misdienaar.
In 1943 werd de Dominicusschool gevorderd door de Duitsers. De hele troep moest verhuizen en werd onder gebracht in andere scholen. Marienburg werd mijn school, 3e klas, tot 22 februari 1944. 's morgens nog naar school geweest en in de middag werd de school platgegooid met Amerikaanse bommen. Dat werd wekenlang geen school.
Toen de 4e klas gedaan op de Azaleastraat tot 17 september 1944. Nijmegen was bevrijd maar de oorlog ging nog even door, en weer weken lang geen school.
Intussen had ik met alle gemis van onderwijs al aardig wat Engelse woorden geleerd van onze bevrijders, maar hoe dan ook: arme Dominicusschool.
Ik weet niet of de Thomasschool ook die lijdensweg heeft gehad??
Reactie 2:

Dick Jacobs, 12-12-2016: Het is nog pas dertig jaar geleden dat op scholen werd gepropageerd om bij alarm, bijvoorbeeld i.v.m. een atoomaanval of -ongeluk, de kinderen onder de schoolbanken te laten zitten. Dit werd op sommige scholen zelfs geoefend.

REAGEER:

Uw aanvullingen of opmerkingen zijn welkom!
Met dit formulier kunt u (nog) geen foto's versturen. Gebruik daarvoor uw e-mailprogramma.
Opmaak kan wel, bv <b>Vet</b> of <i>cursief</i> geeft Vet of cursief.