boumansCat

© Rob Boumans, digitale bewerkingHenk Kersten/Stichting Noviomagus.nl

Collectantencollege St. Josephkerk

Hierbij wat informatie over het collectantencollege van de voormalige St. Josephkerk aan het Keizer Karelplein. Deze kerk heet tegenwoordig de Titus Brandsma Gedachteniskerk.

De foto’s en documenten stammen voornamelijk uit de vijftiger jaren. Het collectantencollege bestond uit de gegoede middenstand. Slager, drogist, aannemer, fotohandelaar. Dat soort mensen. Waarschijnlijk was de onderliggende gedachte, dat zij met geld om konden gaan. (En ook niet direct een greep in het zakje deden).

De leden, collectanten genaamd, hadden als taak in de katholieke misdienst geld op te halen. Eerst door middel van een collectezak voorzien van een belletje, bevestigd aan een lange stok. Zo gingen ze de rijen langs. Het belletje diende om de slapers wakker te maken. Later had je de nu gebruikelijke collectemand die aan elkaar wordt doorgegeven.

Zoals gebruikelijk in die tijd liep men op zondag keurig in een (driedelig) kostuum. Bij hoogtijdagen (kerkelijke feestdagen) waren de collectanten gekleed in jacquet.

Er was een reglement opgesteld. Wat hierin vooral opvalt is, dat meneer pastoor het hoogste gezag heeft. Besluiten in vergadering genomen dienden uiteindelijk de goedkeuring van hem te dragen.

Meerdere keren per jaar werd “vergaderd”, voornamelijk in restaurant De Karseboom aan de van Broeckhuysenstraat. Het werkrooster werd besproken en definitief vastgesteld. Op het succes hiervan werd het glas geheven en een goede sigaar opgestoken. Een enkele keer werden ook de dames betrokken in een evenement.

Eenmaal per jaar ging men “potverteren”. De contributiegelden werden dan opgemaakt, dit aangevuld met de jaarlijkse bijdrage van meneer pastoor. Men ging dan, eerst per bus, later met eigen vervoer, meestal naar het Duitse Rijn- en Moezelgebied. Dit voor een lang weekend van vrijdag tot en met maandag.

Na het Tweede Vaticaans Concilie van 1963 kwam ook bij het college de klad erin. In 1967 werd het opgeheven maar ging het voort als een vriendenclub, “ Loterij 67“ geheten. Zoals beloofd, heeft mijn vader Thijs Boumans hiervan het licht uitgedaan. Als langstlevend lid kwam bij zijn overlijden in 2007 definitief een eind aan deze mannenclub.

01-Collectantencollegemei1949.jpg 02-collectanten.jpg 03-collectanten.jpg 04-collectanten.jpg 05-AlbertNuijenThijsBoumans.jpg
06-NicoGrijpinkenThijsBoumans.jpg 07-StJosephkerkKeizerKarelplein.jpg 08-Collectantenfinancien.jpg 09-Collectantenvoorhetlof.jpg 10-Collectantenwerkschema.jpg
11-Reglementencollectanten1.jpg 12-Reglementencollectanten2.jpg 13-Reglementencollectanten3.jpg 14-Reglementencollectanten4.jpg

terug

Reactie 1:

Harry van Eck, 19-08-2010: Bijgesloten een foto van Uw inzender uit 1953, genomen aan de zijingang van de kerk, ik dacht in de Stijn Buysstraat.

Ik sta hier misgebeden te verkopen, de gebeden van de mis van de betreffende zondag.

In die tijd, de jaren 50, was de St.Josephkerk een zeer levendige parochie. Behalve de misdienaars, het jongens- en mannenkoor waren er ook verkopers van misgebeden. Omdat we al bij de mis van 06.30 aanwezig waren, en thuis vooraf naar de radio hadden geluisterd konden we de bezoekers op zondag 1 februari reeds vertellen over de watersnoodramp in Zeeland. In mei 1954 verkochten we naast de misgebeden ook het Mandement van de Bischoppen. Als jongen hadden we geen idee wat daar instond.

Voorts waren we lid van de Maria-congregatie, eens per maand was er om 09.00 een speciale hoogmis voor de leden; je kunt het in deze tijd niet voorstellen, een gehele kerk gevuld met puberjongens met een blauw lint om de nek.

Eens in de zoveel tijd gingen we naar het buitenhuis van de Jezuiten in Maastricht, de Campagne op de Cannerberg. Via een bevriende relatie kreeg men de beschikking over een gesloten vrachtwagen van de firma NEFA, en ging het naar Maastricht. Bij een boerderij in het Jekerdal de strozakken vullen en zo lagen we naast elkaar in de veranda. Het was daar zeer spannend, o.a. stratego spelen op de berg, naar zwembad Jekerdal, een bezoek aan het “hoofdkantoor” het Canisianum aan de Tongersestraat, en een bezoek aan de slagboom bij de Belgische grens aan de Cannerweg. Aangezien niemand een paspoort had bleef het spannend richting Belgie kijken. Een hoogtepunt was het bezoek aan de, onder de Campagne gelegen, Jezuietenberg mergelgroeve. Op hun vrije woensdag trokken de priesterstudenten de groeve in om daar houtskooltekeningen te maken en reliëfs en beelden te hakken in de mergelwand.

De pastoor van de St. Josephkerk, pastoor Hagdoorn, kwam op ons jongens een beetje aristocratisch over; als hij eens in de zoveel tijd de preekstoel betrad, en met het hoofd een beetje naar achter, in hoofdletters begon met Beminde Gelovigen, Broe-ders en Zus-ters in Chris-tus, dat wist de parochie al dat er geld nodig was. De verwarming van de kerk werd weliswaar al door een Parochiaan betaald, maar er waren nog veel kosten.

Prachtig was de door het jongens en mannenkoor gezongen Missa Pontificalis van Don Lorenzo Perosi, en als dan bij het uitgaan van de kerk het orgel de Toccata van Bach over onze hoofden donderde, dan zat het de hele week goed met de devotie.

 
Reactie 2:

Jacqueline Konings, 13-11-2015: Mooi om het stukje over het collecteren te lezen. Mijn vader was collectant in Roosendaal, West-Brabant. Hij collecteerde met een schaal. In Molenhoek waar ik nu woon noemen enkele inwoners zo'n zak 'het molleke'. Kent iemand deze naam toevallig? Zijn er eventueel andere namen voor die zwartfluwelen zak met bel aan lange stok?
Reactie 3:

Ewald van Kuil, 14-11-2015: Mijn moeder (1916 - 1999) noemde zo'n zwarte zak met bel aan stok een 'klingelbuul'. Waar dat vandaan komt weet ik niet.
Reactie 4:

Marijke Stapert-Eggen, 14-11-2015: Dat de leden van de gegoede middenstand niet geacht werden direct een greep in het zakje te doen, mag zo zijn, maar ook gegoede middenstanders konden in bekoring worden gebracht. Ik althans ken twee gevallen. Naam en parochie zal ik uiterraard niet noemen. Maar werden minder notabelen zonder meer niet vertrouwd met de inhoud van het molleke?

Overigens werd die Perosimis ook gezongen in de Molenstraatse Kerk. Mijn vader, die lid was van De Verenigde Zangers was er dol op. Later heb ik van mensen die zich muzikaal het een en ander verbeeldden, begrepen dat Perosi niet echt meetelde.
Reactie 5:

Hans Arts, 01-12-2015: Beste Ewalt, ik ken de klingelbuul als een lange zwarte stok waaraan een zwarte stoffen zak,(op z'n nimweegs een "buul") die van binnen geloof ik paars was .
Ik ken alleen niet de "klingel" (bel/klokje) wat er ongetwijfeld aan gezeten heeft. Anders had men het zo niet genoemd. Bij ons zat/hing er een kwast onderaan.
Dit was in de tijd dat ik nog naar de kerk (moest) ging, de jaren '50/'65 daarna niet meer. De kerk was de Cristus Koning kerk, die nu weg is op de toren na.
Reactie 6:

Anneke Jorritsma Maass, 30-08-2016: Een van de collectanten is mijn peetoom Jo Peters, getrouwd met een zus van mijn moeder, lang geleden. Hij was slager in de Burghardt van den Berghstraat.
Hij staat op foto 1 nummer 3, foto 3 nummer 1, foto 4 nummer 11 en foto 6 links van Nico Grijpink, die fotograaf was en waarmee mijn oom en tante goed bevriend waren. Grijpink was bij de carnavalsclub De blauwe Schuit.
De slagerij grensde aan de winkel van Bakkerij Nijenhof. In de oorlogstijd was ik daar in huis. In de kelder van de slagerij en de bakkerij was een doorgang gemaakt. Bij luchtalarm droeg mijn oom mij in de kelder van Ighy Nijenhof. ik was toen 4 jaar en kan het me goed herinneren.
Reactie 7:

Frans Wouters, 01-07-2022: Is de foto werkelijk in de jaren vijftig genomen? Ik ben inmiddels 73 jaar. Ik was hier bij de Sint Josephkerk misdienaar in de vijftiger jaren. Ik herken de traditionele toog nog met die rij knoopjes. Toentertijd moest elke misdienaar en acoliet daar een soort herenpijama bij aan voordat we hem aantrokken. Ook waren er in vele maten pantoffels met sokken om mee te lopen. Ik vond de onderkleding (pijama) erg lastig omdat het satijn of zo was want door de voering van deze toga’s gleed het heel erg en je kon het ook wel horen. Ik er een leuke tijd gehad als misdienaar. Helaas zitten we nu in een tijd van leegloop in de kerk, dat vind ik jammer.

Redactie: Wil de schrijver van deze reactie contact opnemen?

REAGEER:

Uw aanvullingen of opmerkingen zijn welkom!
Met dit formulier kunt u (nog) geen foto's versturen. Gebruik daarvoor uw e-mailprogramma.
Opmaak kan wel, bv <b>Vet</b> of <i>cursief</i> geeft Vet of cursief.