Badhuis

Paul van der Heijden

Nijmeegs oudste badhuis

Nijmegen is de oudste stad van Nederland. Maar wat is er nog oud in Nijmegen? Elke aflevering gaan we op zoek naar onze levende geschiedenis.

Het eerste Nijmeegse badhuis moeten we zoeken in de Romeinse tijd. De Romeinen waren erg gesteld op hygiënische verzorging en bouwden een enorm badgebouw van 90 bij 90 meter. De resten ervan liggen nog altijd onder de Honig-fabriek in Nijmegen-west. Na de Romeinse tijd bleef Nijmegen nog vele eeuwen badloos. Pas in de negentiende eeuw konden de rijken gebruik maken van een drijvend bad, dat 's zomers af en toe aanmeerde bij de Waalhaven. Maar tegelijk beleefde de stad een hygiënisch dieptepunt in de overvolle benedenstad, waar de straten dienden als open riolen. Regelmatig braken tyfus- en choleraepidemiën uit. Geen wonder dat een gezondheidscommissie pleitte voor de bouw van vaste sanitaire voorzieningen. Met succes. In 1885 kon het eerste na-Romeinse badhuis worden geopend aan de Nieuwe Marktstraat. Ook in de nieuwe wijken met sociale woningbouw verrezen badhuizen, zoals in het Waterkwartier, Willemskwartier en Wolfskuil. Ze hielden het maar een paar decennia vol. Na de Tweede Wereldoorlog beschikten vrijwel alle nieuwe huizen over een eigen bad of douche. Bovendien groeide de concurrentie van zwembaden. Het badgebouw aan de Nieuwe Marktstraat moest in 1937 sluiten, gevolgd door die op het Maasplein (1975), Tulpstraat (1982) en Koolemans Beijnenstraat (1985). Alleen dit laatste badhuis, stammend uit 1928, bestaat nog steeds. Het monumentale gebouw biedt nu plaats aan een kindertheater. (PH)

Eerder verschenen in magazine