adiversen002.jpg

<- Back | Index | Next ->

adiversen002.jpg

Het Julianapark:

Het Julianapark, een circa 3 hectaren tellend stadspark, ligt ongeveer 500 meter van de binnenstad. Het langgerekte parkje wordt in het midden onderbroken door een kleine begraafplaats: een restant van een grotere begraafplaats, die vroeger vrijwel het gehele oppervlak van het huidige Julianapark besloeg.
Eind 1810 werd besloten tot de aanleg van deze begraafplaats - de eerste buiten de stad. Vanaf dat jaar mochten doden immers niet meer binnen de stadsmuren begraven worden. Op 20 mei 1811 vond de eerste begrafenis plaats op de 'Algemene Begraafplaats', toentertijd gelegen aan de Stenenkruisstraat. De begraafplaats bestond uit drie delen. Het noordelijk deel was voor rooms-katholieken, het middendeel voor protestanten en het zuidelijke deel voor Israëlieten.
Regelmatig werd het terrein uitgebreid en in 1881 bereikte de begraafplaats zijn grootste omvang en strekte het zich uit van de Wedren tot de Fort Kijk in de Potstraat. De stad, inmiddels verlost van zijn wallen, begon in deze tijd echter explosief te groeien en twintig jaar later was de begraafplaats grotendeels omringd door bebouwing. Bovendien waren elders nieuwe begraafplaatsen aangelegd. Daarom werd de begraafplaats aan de Stenenkruisstraat in 1905 gesloten. Er trad een periode van verval in en in 1925 besloot de gemeente het rooms-katholieke gedeelte tot park om te vormen. De meeste mensen werden elders herbegraven. Werden nabestaanden niet gevonden, dan werd de zerk van de overledene in de grond begraven en wilden de nabestaanden geen herbegraving elders, dan bleven de stenen liggen.
In 1926 werd ook het zuidelijke deel van de begraafplaats ontruimd, met uitzondering van het nog bestaande deel, dat werd omheind. Hier bevinden zich nog ongeveer 400 aardgraven en grafkelders, waaronder een aantal van bekende Nijmeegse personen en families. De sterk vervallen begraafplaats is tegenwoordig alleen op Open Monumentendag open.
Het uiteindelijk ontstane park kreeg op 10 mei 1926 officieel de naam Julianapark. In het park staan verschillende opmerkelijke dingen. Zo zijn er twee herinneringsbomen te vinden: de Julianaboom, geplant ter gelegenheid van de troonsbestijging van Juliana in 1948, en de Beatrixboom, die bij het 12˝-jarig jubileum van Beatrix als koningin werd geplant. Nabij de Waldeck Pyrmontsingel staat sinds 1966 een bronzen beeld van twee Vierdaagsewandelaars, gemaakt door Vera Tummers-van Hasselt. Elders in het park staan nog enkele beelden van Gerard Walraeven, Cor Beugeling, Anke de Vries, Carel Visser en Gutmundsson

Lees meer over deze begraafplaats in Paul van der Heijden's artikel in De Blik elders op onze site.
Reactie 1:

Dick Jacobs, 17-03-2017: Zijn er nog foto's van het planten van de Julianaboom in 1948? Er moet bijvoorbeeld nog ergens een foto zijn waar leerlingen op staan van de Openbare Lagere School nummer 2 uit de Prins Hendrikstraat. Op die foto dragen enkele leerlingen een bord met de naam van de school.
Reactie 2:

Jan Remis, 18-03-2017: Als je op de site van het RAN zoekt op Julianaboom kom je een paar foto's tegen. O.a. deze: GN4967.

Redactie: een uitvergroot detail van deze foto:

Reactie 3:

JAM.Willems, 20-03-2017: Even een opmerking over de bovengenoemde Beatrixboom: De (oorspronkelijke) Beatrixboom werd in het Julianapark geplant op 1 februari 1938 ter gelegenheid van de geboorte van Prinses Beatrix, in het gedeelte van het park bij de hoek Waldeck Pyrmontsingel/van Gentstraat. Hiervan staan op de Beeldbank van het Archief nog een aantal foto's (GN15491, GN15492 en F50539). Of deze (oorspronkelijke) boom hier nog staat en of er in 1992 een tweede Beatrixboom is geplant (ter ere van haar Koperen jubileum als Koningin) is mij niet bekend.
Reactie 4:

JAM.Willems, 20-03-2017: De Julianaboom werd geplant in het gedeelte van het Julianapark aan de Waldeck Pyrmontsingel, tegenover de zijgevel van de (voormalige) Gemeentelijke Meisjes-HBS (het huidige OPUS-gebouw). Of deze (oorspronkelijke) boom er nog staat, is mij niet bekend.
Reactie 5:

JAM.Willems, 08-01-2019: Een reactie op de hierboven genoemde opsomming van de kunstwerken in het Julianapark: Er staan thans de volgende kunstwerken:
Ten westen van de begraafplaats: het Vierdaagse-Monument van Vera Tummers-van Hasselt, het Wandelmonument Nijmegen-Japan (uit 1989 van waarschijnlijk een Japans kunstenaar), de Breunesebank van Charles Hammes en (midden op het gazon) een sculptuur van Auke de Vries. Aan de overkant van de straat een werk van Cor Litjens (twee stadsgezichten). Ten oosten van de begraafplaats een sculptuur van Carel Visser, een sculptuur van Sigurdur Gudmundsson en het werk Wording van Cor Beugeling.
Er staat GEEN werk van Gerard Walraeven in het Julianapark. Van hem staan de meeste werken in het Westerpark.
Reactie 6:

Dick Jacobs, 30-10-2023: Op de langgerekte foto boven reactie 3 staat het planten van de Julianaboom in september 1948. Hier is dus geen sprake van een Beatrixboom. De toenmalige burgemeester Charles Hustinx is duidelijk herkenbaar. Uiterst rechts, nog gedeeltelijk zichtbaar, herken ik mezelf.
Reactie 7:

Jan Haefkens, 14-11-2023: Bekend terrein, van 1946 t/m 1952 kuierde ik dagelijks door dit park naar de Lagere School in de Jacob Canisstraat. We woonden in de Athlonestraat (nr.6), tegenover ons huis lag de ingang van Melkerij Lent waar dagelijks de melk in genummerde melkbussen - tuiten noemden we die - werd aangeleverd die tevoren bij de boeren in de omtrek was opgehaald.
In die tijd was het Julianapark nog één geheel en niet doorsneden door de verkeersweg die er nu ligt. De kruising Prins Bernhardstraat/Oranjesingel was ook nog niet beveiligd met verkeerslichten.
Het park werd goed bijgehouden en er lagen ook nog enkele grafstenen in. Er stonden monumentale beukenbomen, en de slangenden (te zien rechts van het midden op de bovenste foto) was er nog en inmiddels al flink uit de kluiten gewassen.
Aanvankelijk ging de tocht naar school onder begeleiding van de zusjes Elings uit de Sweersstraat, zij waren ouder en zaten een paar klassen hoger en zorgden ervoor dat ik de drukke Daalseweg veilig kon oversteken.
Dat was de tijd dat de uitgebrande panden aan de Jacob Canisstraat werden gesloopt en vervangen door nieuwbouw. Ook het pand van Peeman heb ik zien herbouwen evenals de bouw van het kerkje dat in de hoek van de Stenenkruisstraat en de Waldeck Pyrmontsingel verrees. Overal in de stad werden de handen flink uit de mouwen gestoken.
In die jaren was de Wedren een belangrijk terrein, de finish van de Vierdaagse was hier en ook circussen en de jaarlijkse kermis werden hier opgesteld. Voor mij betekende dat dat Jos weer een nacht bij ons mocht logeren. Zijn ouders waren exploitant van een - houten - reuzenrad. Verschillende jaren achtereen maakte deze attractie deel uit van de kermis. Hij zat op een schooltje dat gevestigd was in een wagen die met de kermis meereisde.
Vaak lag de Wedren ook vol boomstammen van bomen die elders in de stad waren gekapt (met een bijl en niet met een kettingzaag!). Een paardengespan sleepte de stammen dan naar de Wedren en als kind kon je hier tussen en op de boomstammen fijn spelen.
Overigens moest je in die jaren ook nog op zaterdagmorgen naar school en op zondag was er de Zondagsschool bij broeder (dominee) van Galen in het Centraal Gebouw aan de Bijleveldsingel.
Warme herinneringen aan de prille jaren na de oorlog, inmiddels alweer driekwart eeuw geleden.

REAGEER:

Uw aanvullingen of opmerkingen zijn welkom!
Met dit formulier kunt u (nog) geen foto's versturen. Gebruik daarvoor uw e-mailprogramma.
Opmaak kan wel, bv <b>Vet</b> of <i>cursief</i> geeft Vet of cursief.